Khi bắt đầu học PHP, việc theo đuổi một lộ trình học rõ ràng và có cấu trúc sẽ giúp bạn nắm vững kiến thức từ cơ bản đến nâng cao một cách hiệu quả. Bài viết này sẽ hướng dẫn bạn từng bước trong lộ trình học PHP, từ các khái niệm cơ bản đến lộ trình học tập và phát triển trong lĩnh vực PHP một cách chuẩn nhất.

Đọc bài viết này để hiểu rõ hơn về:

  • PHP là gì?
  • So sánh ngôn ngữ lập trình và ngôn ngữ scripting
  • Vì sao nên học PHP?
  • Tài liệu tham khảo PHP miễn phí
  • Các cộng đồng PHP hàng đầu
  • Lộ trình học PHP tiêu chuẩn

Sơ lược về PHP

PHP là gì?

PHP là viết tắt của “Hypertext Preprocessor”, một ngôn ngữ kịch bản chạy phía máy chủ được thiết kế đặc biệt cho phát triển web. Đây là một phần mềm mã nguồn mở, miễn phí để tải xuống và sử dụng. PHP đơn giản để học và sử dụng, với phần mở rộng tập tin là “.php”.

Đọc thêm: PHP là gì: Chi tiết và đầy đủ cách viết cú pháp PHP cơ bản

Các đặc điểm của PHP

Chúng ta cùng điểm qua các đặc điểm nổi bật của PHP, bao gồm:

  • Mã PHP được thực thi trên máy chủ.
  • PHP có thể tích hợp với nhiều cơ sở dữ liệu như Oracle, Microsoft SQL Server, MySQL, PostgreSQL, Sybase và Informix.
  • PHP mạnh mẽ trong việc duy trì các hệ thống quản lý nội dung (CMS) như WordPress, Joomla, Drupal. PHP cung cấp nhiều tính năng hữu ích cho việc quản lý nội dung web như tạo bài viết, quản lý người dùng, v.v..
  • PHP hỗ trợ nhiều giao thức mạng phổ biến như HTTP, FTP, IMAP, v.v. Điều này cho phép ứng dụng web của bạn giao tiếp với các dịch vụ khác trên internet.
  • Nhiều trang web phổ biến như www.facebook.com và www.yahoo.com được xây dựng bằng PHP.
  • PHP có thể dễ dàng nhúng vào các tập tin HTML và ngược lại.
  • Mã PHP được thực thi trên máy chủ trước khi kết quả được trả về cho trình duyệt.
  • Thông tin mà trình duyệt biết chỉ là kết quả được trả về sau khi thực thi mã PHP trên máy chủ, không phải là các mã PHP thực sự có trong tập tin.
  • Có thể sử dụng PHP để nhúng mã JavaScript và CSS vào trang web của mình. Điều này giúp bạn dễ dàng kiểm soát hành vi và giao diện của trang web phía máy khách.

So sánh ngôn ngữ lập trình và ngôn ngữ scripting

PHP là một ngôn ngữ scripting, thuộc một trong số nhiều ngôn ngữ lập trình. Lưu ý rằng tất cả các ngôn ngữ scripting đều là ngôn ngữ lập trình, nhưng không phải tất cả các ngôn ngữ lập trình đều là ngôn ngữ scripting.

Một ngôn ngữ lập trình là một ngôn ngữ máy tính chính thức kết hợp các hướng dẫn để tạo ra một đầu ra cụ thể. Một ngôn ngữ lập trình có tất cả các tính năng cần thiết để phát triển ứng dụng web. Mỗi ngôn ngữ cũng có các tính năng đặc biệt và cung cấp các chức năng khác nhau.

Một ngôn ngữ scripting tích hợp các chức năng bổ sung cho một hành động hoặc chức năng cụ thể. Nó phiên dịch các script được nhúng vào môi trường phần mềm khác khi chạy và mã của nó đơn giản hơn.

Sự khác biệt chính giữa một ngôn ngữ lập trình và một ngôn ngữ scripting là trong cách thực thi. Ngôn ngữ lập trình thường được biên dịch thành mã máy trước khi chạy, giúp chương trình chạy nhanh hơn và ít phụ thuộc vào môi trường hơn. Trong khi đó, Ngôn ngữ scripting thường được thông dịch khi chạy, giúp viết mã nhanh hơn và dễ dàng gỡ lỗi hơn.

Vì sao nên học PHP?

Việc đào tạo PHP là không thể thiếu nếu bạn muốn phát triển trong lĩnh vực phát triển trang web, vì PHP cung cấp một loạt công cụ và tài nguyên phong phú. Các khóa học PHP giúp sinh viên có cơ hội học tập tốt hơn với sự hỗ trợ của giảng viên và kinh nghiệm thực tiễn được tích lũy.

PHP có một đặc điểm đáng chú ý là tính linh hoạt và đa năng của nó. PHP hỗ trợ lập trình hướng đối tượng, đồng thời cung cấp ngôn ngữ meta mạnh mẽ dành cho các nhà phát triển. Nhờ vậy, PHP trở thành ngôn ngữ dễ sử dụng và thuận tiện cho nhiều dự án.

PHP thường được sử dụng để chạy các trang web, nhưng bạn cũng có thể chạy PHP trên các máy tính Windows, mac OS và Linux của mình. Cách dễ nhất để chạy PHP là cài đặt Docker và sau đó chạy một container có PHP tích hợp. Container được đề cập trong liên kết bao gồm PHP, MySQL và NGINX chạy trong một container duy nhất. Bạn có thể sẵn sàng hoạt động chỉ trong vài giờ.

Đồng thời, PHP còn có cộng đồng người dùng và nhà phát triển lớn, luôn sẵn sàng hỗ trợ và chia sẻ kiến thức nên việc học PHP cũng được hỗ trợ hơn.

Ngoài những lợi ích trên, học PHP sẽ mở ra cho bạn nhiều cơ hội nghề nghiệp và mức lương hấp dẫn. Theo Báo cáo Lương IT 2023 – 2024, sau đây là mức lương trung vị của ngôn ngữ PHP:

Số năm kinh nghiệm Mức lương trung vị
1-2 năm 15 triệu đồng
3-4 năm 25 triệu đồng
5-8 năm 31 triệu đồng
>8 năm 40 triệu đồng

Lộ trình học PHP tiêu chuẩn

Học nền tảng Front-End

Để phát triển một trang web, bạn cần biết cách kết nối front-end với back-end, nghĩa là bạn cần có ít nhất một vài kiến ​​thức cơ bản về phát triển web front-end. Chính vì thế, trước khi học PHP, bạn nên dành chút thời gian để học HTML và CSS. HTML và CSS được sử dụng để xác định cấu trúc và kiểu dáng của một trang web. Chúng là những kiến thức cơ bản tạo nên web.

Tham khảo: Học HTML và CSS: Lộ trình 18 bước chi tiết cho người mới bắt đầu

Một ngôn ngữ tuyệt vời khác cùng với HTML/CSS được sử dụng để làm cho các trang web của bạn trở nên thông minh và đẹp mắt hơn là JavaScript. Đây ngôn ngữ kịch bản phía máy khách, cho phép bạn tạo các trang web tương tác và năng động. Ví dụ, bạn có thể sử dụng JavaScript để xử lý các sự kiện người dùng như nhấp chuột, di chuyển chuột và thay đổi biểu mẫu, mang lại trải nghiệm người dùng mượt mà và hấp dẫn hơn.

Tham khảo: JavaScript là gì? Học JavaScript cơ bản với lộ trình dễ hiểu nhất

Học về cơ sở dữ liệu

Cơ sở dữ liệu là phần mềm sẽ lưu trữ dữ liệu trang web, chẳng hạn như dữ liệu của người dùng và thông tin xác thực của họ.

Có rất nhiều phần mềm cơ sở dữ liệu, chẳng hạn như PostgreSQL, MongoDB, MySQL, v.v. Hầu hết chúng đều tương tự nhau nhưng khác biệt về ngôn ngữ truy vấn nên bạn cần tìm hiểu ưu và khuyết điểm của cơ sở dữ liệu NoSQL vs SQL.

Học PHP cơ bản

Khi bắt đầu học lập trình PHP, trọng tâm của bạn nên là nắm vững các kiến thức cơ bản về PHP. Phần lớn kiến thức nền tảng này áp dụng cho lập trình ở nhiều ngôn ngữ khác nhau nên việc hiểu và sử dụng nó có thể chuyển đổi sang các ngôn ngữ và dự án khác. Do đó, rất quan trọng để nắm vững những kiến thức cơ bản này sớm.

Cú pháp và Biến

Trước tiên, bạn cần biết cách viết code trong PHP và các quy tắc mà ngôn ngữ này tuân theo, hay còn gọi là cú pháp của ngôn ngữ lập trình. Sau khi nắm vững cú pháp PHP, bạn có thể tìm hiểu về biến và kiểu dữ liệu.

Các chủ đề chính bạn nên khám phá liên quan đến cú pháp và biến bao gồm:

  • PHP được sử dụng trong HTML như thế nào?
  • PHP được thực thi như thế nào?
  • Cách viết chú thích trong PHP?
  • Cách làm việc với chuỗi và số
  • Cách tạo và sử dụng biến
  • Cách gán lại giá trị cho biến

Hàm

Hàm là các khối mã thực hiện một tác vụ cụ thể trong chương trình. PHP, giống như các ngôn ngữ khác, dựa vào các hàm để nhóm mã có thể được thực thi nhiều lần. Các khía cạnh chính của hàm trong PHP bạn nên tìm hiểu bao gồm:

  • Cách định nghĩa một hàm
  • Cách gọi một hàm
  • Câu lệnh return
  • Trả về giá trị
  • Đối số và tham số
  • Phạm vi biến
  • Hàm tích hợp sẵn và hàm do người dùng định nghĩa

Câu lệnh Điều kiện và Vòng lặp

Câu lệnh điều kiện cho phép chạy một khối mã chỉ khi một điều kiện hoặc một tập hợp các điều kiện được đáp ứng. Vòng lặp cho phép chạy một khối mã nhiều lần, giúp giảm sự lặp lại trong chương trình. Các chủ đề chính liên quan đến câu lệnh điều kiện và vòng lặp trong PHP bao gồm:

  • Câu lệnh If
  • Câu lệnh Else và Elseif
  • Câu lệnh Switch
  • Toán tử ba ngôi
  • Vòng lặp While và Do…While
  • Vòng lặp For và For Each
  • Câu lệnh Break và Continue

Mảng

Kiểu dữ liệu mảng cho phép bạn lưu trữ nhiều giá trị liên quan. Ví dụ, một mảng có thể lưu trữ danh sách tên của các học sinh đi dã ngoại. Các chủ đề chính về mảng bạn nên tìm hiểu bao gồm:

  • Cách tạo một mảng
  • Cách truy cập các phần tử trong mảng
  • Cách thay đổi mảng
  • Cách thêm và xóa phần tử trong mảng

Làm việc với Biểu mẫu

Một trong những cách sử dụng phổ biến nhất của PHP là triển khai biểu mẫu trên trang web. PHP cho phép xử lý và lưu trữ dữ liệu đã được gửi trên trang web một cách dễ dàng. Các chủ đề chính về làm việc với biểu mẫu bao gồm:

  • Back end vs. Front end
  • Cách xử lý một biểu mẫu
  • Cách nhúng PHP vào HTML
  • Cách xác thực một biểu mẫu
  • Biểu thức chính quy

Lập trình Hướng đối tượng

PHP là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng. Điều này có nghĩa là ngôn ngữ này sử dụng các lớp và đối tượng để xác định cấu trúc dữ liệu. Các nguyên tắc cốt lõi của lập trình hướng đối tượng bạn nên làm quen bao gồm:

  • Cách tạo và khởi tạo một lớp
  • Cách tạo một phương thức
  • Cách tạo một đối tượng
  • Kế thừa
  • Quá tải phương thức
  • Tính khả kiến
  • Getters và setters

Tài liệu học PHP miễn phí

  • Official PHP Manual: Bắt đầu học PHP từ tài liệu chính thức của nhà phát triển PHP là lựa chọn tốt nhất. Tuy nhiên, người mới bắt đầu có thể cần thêm hướng dẫn chi tiết hơn để tiếp cận.
  • W3Schools PHP Tutorial: W3Schools là nguồn tài liệu tốt cho các nhà phát triển web mới bắt đầu ở mọi độ tuổi, với hướng dẫn đơn giản, ví dụ và bài tập giúp bạn học PHP một cách dễ dàng và thú vị. Nếu bạn muốn học một ngôn ngữ lập trình mới một cách thú vị và đơn giản, hãy tham khảo tài liệu của W3Schools.
  • PHP: The Right Way: Nguồn này sẽ giúp bạn hiểu các tiêu chuẩn lập trình PHP một cách chi tiết và đầy đủ. Mặc dù không phải là hướng dẫn cho người mới bắt đầu, nhưng việc đọc qua nó sẽ giúp bạn tạo ra mã nguồn chất lượng.
  • FreeCodeCamp Free PHP tutorial: Nếu bạn yêu thích xem video hướng dẫn, khóa học lớn này kéo dài năm giờ sẽ giúp bạn học đầy đủ về PHP từ đầu. Dành một buổi chiều cho khóa học này, bạn sẽ trở thành một lập trình viên PHP mới bắt đầu.
  • Learn PHP with Codecademy: Bạn có phù hợp với việc học thông qua việc bắt đầu lập trình ngay không? Codecademy là một nguồn tài nguyên miễn phí dạy thông qua mã nguồn, với các bài học tương tác, kiểm tra, và dự án tự do.
  • PHP Apprentice: Dành cho cả người mới và có kinh nghiệm, PHP Apprentice cung cấp lời khuyên hữu ích thông qua một cuốn sách trực tuyến miễn phí. Với hai mươi hai trang nhỏ gọn, nó là một tài liệu đơn giản và dễ hiểu về PHP.
  • GeeksforGeeks PHP Tutorials: Nhiều nguồn tài nguyên miễn phí chỉ tập trung vào các khái niệm cơ bản. Bộ hướng dẫn lớn này đi qua mọi thứ về PHP, giống như tài liệu chính thức nhưng chi tiết hơn.
  • TutorialsPoint PHP Tutorial: Đây là một nguồn tài nguyên rất lớn về học PHP, được cấu trúc như một loạt các hướng dẫn từ cơ bản đến nâng cao, cung cấp ví dụ về việc sử dụng PHP cho nhiều mục đích khác nhau.
  • PHP Basics Playlist: Nếu bạn đang tập trung vào các khái niệm cơ bản và thích học qua video, bộ hướng dẫn về PHP này có đủ những gì bạn cần. Với tổng cộng 35 video, mỗi video có độ dài từ 5 đến 20 phút, bạn có thể xem toàn bộ loạt video miễn phí trong khoảng năm giờ.
  • Learn PHP in Y Minutes: Muốn học PHP nhanh chóng? Tài liệu này cung cấp mọi thứ một cách ngắn gọn chỉ với mã nguồn, không có giải thích dài dòng, thu gọn PHP vào một trang duy nhất.
  • Learn-php.org Free Interactive PHP Tutorial: Điều độc đáo của hướng dẫn PHP này là bộ bài tập tương tác khuyến khích thử nghiệm mã nguồn và cung cấp phản hồi như một trình biên dịch thực sự. Hãy thử nghiệm nếu bạn muốn kiểm tra cú pháp của mình trong thời gian thực với một bài học được hướng dẫn.
  • The Net Ninja’s PHP Tutorial for Beginners Playlist: Danh sách phát video này là lựa chọn hoàn hảo nếu bạn muốn xây dựng trang web từ đầu bằng PHP và MySQL. Những video này rất xuất sắc và bạn sẽ học được rất nhiều từ chúng.
  • PHP5 Tutorial: Tài liệu này hướng dẫn bạn sử dụng PHP và MySQL thông qua hình ảnh hữu ích và hướng dẫn dễ hiểu. Mặc dù tập trung vào PHP 5, nhưng vẫn đề cập đến các khái niệm cơ bản của PHP một cách khá đầy đủ, nên vẫn đáng đọc.
  • Traversy Media PHP Front To Back Playlist: Danh sách phát này sẽ giảng dạy bạn mọi thứ về PHP qua 22 video hướng dẫn. Nó bắt đầu từ các khái niệm cơ bản như cài đặt và cú pháp PHP, sau đó tiếp tục với các triển khai tiên tiến như tích hợp MySQL và thiết lập cookie với PHP.
  • SoloLearn PHP Tutorial: SoloLearn tạo ra loạt bài học thú vị và gây hứng thú. Bạn chỉ cần tạo tài khoản và có thể học trên điện thoại và trực tuyến, thu hút hơn một triệu học viên.
  • Tổng hợp sách lập trình PHP: Nguồn tài liệu sách PHP từ cơ bản đến nâng cao được ITviec tổng hợp, rất phù hợp với những PHP Developer mới bắt đầu.

Các cộng đồng PHP hàng đầu

Dưới đây là một số cộng đồng PHP hàng đầu trên Internet:

  • Dev.to: Dev.to là cộng đồng dành cho các nhà phát triển cùng nhau giải quyết vấn đề. Cộng đồng này có một chủ đề riêng cho lập trình viên PHP, hữu ích cho cả người mới bắt đầu và chuyên gia.
  • freeCodeCamp: freeCodeCamp là tổ chức phi lợi nhuận giúp mọi người học lập trình, với hàng trăm video và hướng dẫn từ cơ bản đến nâng cao, cùng một cộng đồng phổ biến cho các nhà phát triển.
  • StackOverflow: StackOverflow là nơi hàng đầu cho các nhà phát triển có câu hỏi về lập trình, với nhiều truy vấn liên quan đến PHP, hữu ích cho mọi nhà phát triển.
  • Hashnode: Hashnode là mạng xã hội dành cho các nhà phát triển chia sẻ câu chuyện và giúp đỡ lẫn nhau.

Khi tham gia một cộng đồng, bạn nên bắt đầu đóng góp ngay. Hãy làm cho mình nổi bật và làm quen với những người khác trên nền tảng. Càng đóng góp nhiều, bạn càng phát triển nhiều mối quan hệ và nhận được nhiều giá trị từ việc là thành viên của cộng đồng.

Các câu hỏi thường gặp về lộ trình học PHP

Sự khác biệt giữa ngôn ngữ scripting và ngôn ngữ lập trình?

Ngôn ngữ lập trình là ngôn ngữ máy tính chính thức, chạy độc lập để tạo ra đầu ra cụ thể và chuyển đổi thành ngôn ngữ máy. Ngôn ngữ scripting chạy trong chương trình khác, dùng trình thông dịch để thực thi lệnh tại thời gian chạy. Sự khác biệt chính là cách thức thực thi và môi trường hoạt động của chúng.

Học PHP có khó không?

Không hẳn, PHP là một trong những ngôn ngữ lập trình dễ học nhất, nhờ vào hệ sinh thái tài nguyên phong phú và cú pháp dễ hiểu cho người mới bắt đầu. Tuy nhiên, việc PHP có khó học hay không phụ thuộc vào trình độ kỹ năng hiện tại của bạn và kinh nghiệm lập trình trước đó.

Mất bao lâu để học PHP?

Học PHP mất khoảng ba đến sáu tháng, tùy thuộc vào mức độ cam kết của bạn. Với cú pháp thân thiện, PHP là một lựa chọn tốt cho bất kỳ ai quan tâm đến việc bắt đầu học phát triển web backend.

Các cách để hoàn thiện kỹ năng PHP?

Để ngày một hoàn thiện kỹ năng PHP của mình, bạn có thể tập trung vào: tham gia khóa học tạo trang web, cập nhật thông tin về những công nghệ mới, tìm hiểu về cơ sở dữ liệu, luyện tập coding, suy ngẫm về cách bạn viết mã và tìm cách cải thiện.

Tổng kết

Như vậy, chúng ta đã vừa tìm hiểu qua về PHP và lộ trình học PHP sao cho chuẩn. Hy vọng những kiến thức ITviec mang đến sẽ giúp bạn đưa ra được lộ trình phát triển cá nhân rõ ràng và sẽ sớm đạt được những thành tựu trong ngành IT.