Học Blockchain: Lộ trình học Blockchain đầy đủ cho người mới bắt đầu

Học Blockchain như thế nào cho hiệu quả? Để câu hỏi này được trả lời một cách chi tiết nhất, bạn cần hiểu và xác định được mong muốn phát triển của bản thân khi tham gia vào thị trường Blockchain. Bài viết này cập nhập tình hình về thị trường việc làm Blockchain hiện nay, những điều bạn cần biết trước khi học Blockchain, và lộ trình học cụ thể.

Đọc bài viết này để hiểu rõ:

• Học Blockchain thì có việc làm không?
• Kỹ năng cần thiết để học Blockchain
• Lộ trình học Blockchain cho người mới bắt đầu
• Khóa học Blockchain tham khảo

Vì sao nên học Blockchain?

Thực trạng phát triển và Cơ hội nghề nghiệp Blockchain tại Việt Nam

• Tính đến 9 tháng đầu năm 2021, các công ty tiền điện tử chiếm 19% tổng số công ty Fintech ở Việt Nam.
• Một cuộc khảo sát từ nửa đầu năm 2022 đã nhận định Axie Infinity là trò chơi Blockchain hàng đầu trong số các nhà đầu tư GameFi tại Việt Nam.
• Hiện đang có hơn 200 dự án Blockchain như GameFi, DeFi, NFT, v.v đang hoạt động trong nước.
• Doanh thu của các sàn giao dịch tiền điện tử ở Việt Nam dự kiến ​​đạt 109,40 triệu USD vào cuối năm 2023.
• Việt Nam được xếp hạng trong số 10 quốc gia hàng đầu trên thế giới về việc áp dụng thị trường tiền điện tử. 
• Nhu cầu nghề nghiệp Blockchain đã tăng vọt, với các tin tuyển dụng có từ khóa “Blockchain” tăng 395% từ năm 2020 đến năm 2021, cho thấy nhu cầu tuyển dụng ngày càng tăng trong lĩnh vực này tại Việt Nam. 
• Theo báo cáo vào tháng 12 năm 2023, mức lương của Blockchain Developer tại Việt Nam rơi vào khoảng 186 nghìn USD.
• Đến năm 2030, ước tính công nghệ Blockchain sẽ tạo ra 40 triệu việc làm tại Việt Nam, với 10-20% cơ sở hạ tầng kinh tế của đất nước được dự đoán sẽ hoạt động trên các hệ thống Blockchain. 

Có thể nói, Blockchain tạo ra một thị trường việc làm Blockchain đầy tiềm năng phát triển, mở rộng tại Việt Nam. Từ đó, đem lại nhiều đóng góp cho không những đối với nền kinh tế nước nhà mà còn là cơ hội việc làm cho các lập trình viên và nhà phát triển Blockchain tương lai.

Đọc thêm: Game blockchain là gì? Làm thế nào để phát triển Game blockchain?

Thực trạng phát triển và Cơ hội nghề nghiệp Blockchain trên thế giới

• Thị trường Blockchain đã có sự tăng trưởng đáng kể, với giá trị thị trường định mức từ 4,19 tỷ USD vào năm 2020 lên 19,36 tỷ USD vào năm 2023. 
• Giá trị đầu tư vào các giải pháp Blockchain dự kiến sẽ tăng gấp ba, đạt gần 19 tỷ USD vào năm 2024 so với 6,6 tỷ USD vào năm 2020. 
• Fortune Business Insights dự đoán thị trường Blockchain toàn cầu sẽ tăng từ 17,57 tỷ USD vào năm 2023 lên 469,49 tỷ USD vào năm 2030, phản ánh tốc độ Tỷ lệ tăng trưởng kép hàng năm (Compound annual growth rate – CAGR) hơn 56%.
• Vào năm 2024, mức lương trung bình cho các Blockchain developer ở Hoa Kỳ được báo cáo là 89.932 USD mỗi năm. 
• Mức tăng trưởng toàn cầu hàng năm về số lượng tin tuyển dụng công việc Blockchain trên các nền tảng như Glassdoor là khoảng 300%. 
• Nhu cầu của Blockchain developer đã tăng vọt do sự mở rộng ứng dụng của Web3. Để theo xu hướng này, bạn nên tìm hiểu sâu hơn về mối quan hệ giữa Blockchain và Web3.

Tương tự như tại Việt Nam, sự mở rộng của thị trường Blockchain toàn cầu sẽ dẫn đến những cơ hội nghề nghiệp dành cho các lập trình viên và nhà phát triển. 

Tuy nhiên, sự phát triển của Blockchain dẫn đến tính cạnh tranh cực kỳ cao trong nhu cầu tìm việc. Vì vậy, nếu bạn là một lập trình viên mới ra trường, nên chuẩn bị cho mình một bộ kiến thức và kỹ năng về Blockchain hoàn chỉnh để trở nên nổi bật.

Đọc thêm: 7 Ứng dụng Blockchain thực tiễn trong đa dạng lĩnh vực

Những kỹ năng cần có khi học Blockchain

Để học Blockchain một cách hiệu quả nhất, bạn cần chuẩn bị cho bản thân một nền tảng kỹ năng vững vàng, bao gồm:

• Ngôn ngữ lập trình: Việc hiểu và học về khái niệm lập trình (như OOP, Java, C++, Python, v.v) sẽ phục vụ cho việc xây dựng các ứng dụng cho Blockchain và nhiều tác vụ khác. 
• Cấu trúc dữ liệu: Cấu trúc dữ liệu như danh sách được linked lists, binary trees, heap, hashing, graphs, trong Blockchain được sử dụng để phát triển hệ thống dữ liệu bất biến và hiệu quả. 
• Cơ sở dữ liệu & Mạng: Đây là kiến thức cơ bản bạn cần phải nắm đầu tiên khi bắt đầu học Blockchain. Nó sẽ giúp bạn hiểu cơ chế hoạt động của hệ thống phân tán và các khái niệm quan trọng khác để phát triển Blockchain.
• Mật mã học (Cryptography): Với khái niệm này yêu cầu bạn phải học được các khái niệm phát triển tiền điện tử như digital signatures, hash functions, RSA algorithm, v.v. để đặt nền tảng cho phát triển Blockchain.

Hơn nữa, ngoài những kỹ năng công nghệ này, bạn cần phải làm quen với quy trình thiết kế và phát triển web vì đây là một trong những khía cạnh cốt lõi giúp phát triển Blockchain, dApps, xử lý API, v.v.

Lộ trình học Blockchain cho người mới bắt đầu

Cách tốt nhất để học lập trình Blockchain là tìm các nhiệm vụ lập trình đơn giản hướng dẫn cho bạn cách thực hiện công việc mới và buộc bạn phải tìm hiểu tất cả các khái niệm để hoàn thành nhiệm vụ và giải thích cách các nhiệm vụ đó hoạt động.

Học Blockchain yêu cầu bạn nắm được những khái niệm tham gia vào quá trình xây dựng một mạng lưới Blockchain hoàn chỉnh, bao gồm:

Bước 1: Học kiến thức Blockchain cơ bản

Cơ bản về Blockchain bao gồm:

Blockchain là gì?

Blockchain (chuỗi khối) là một sổ cái kỹ thuật số phi tập trung, phân tán và thường công khai, với mỗi khối ghi lại mỗi giao dịch riêng biệt. Một khi đã được lưu trữ thì các thông tin không thể bị thay đổi hay bất kỳ can thiệp của bên thứ ba.

Tại sao Blockchain lại quan trọng?

Blockchain không yêu cầu các bên liên quan phải tin cậy lẫn nhau để có thể thực hiện giao dịch.

Hơn nữa, công nghệ Blockchain đảm bảo các giao dịch luôn được xác minh. Điều này cho phép quá trình thanh toán giữa các tổ chức được thi hành một cách tiện lợi mà không cần phải trải qua quy trình đăng ký, phê duyệt, và các thủ tục hành chính.

Bước 2: Học về Cryptonomics

Cryptonomics là sự kết hợp giữa mật mã học (Cryptography) và kinh tế học (Economics). Mạng lưới Blockchain bảo mật dữ liệu bằng một hệ thống mật mã với các giao thức phức tạp để đảm bảo tính an toàn, chẳng hạn như RSA và hàm băm (hashing).

Ví dụ tiêu biểu nhất của cryptonomics chính là tiền điện tử như Bitcoin, Ethereum. Phương thức giao dịch này sử dụng mật mã, các thuật toán và kỹ thuật coding, cho phép thanh toán trực tuyến an toàn mà không cần bên thứ ba trung gian.

Tuy nhiên, để tạo nên các giao thức mã hoá này yêu cầu người lập trình viên phải thông thạo các khái niệm và ứng dụng toán học cũng như khoa học máy tính.

Bước 3: Học về Cybersecurity/ Cryptography

Mật mã (Cryptography) tăng cường tính bảo mật cho các thông tin và dữ liệu của mọi giao dịch có trong mạng lưới.

Cryptography sử dụng thuật toán và khóa để chuyển đổi đầu vào (tức là văn bản gốc) thành đầu ra được mã hóa (tức là văn bản mã hóa). Cụ thể hơn, giao thức mật mã như SSL/TLS được xây dựng là biện pháp bảo mật khỏi bị nghe trộm và giả mạo.

Nhiệm vụ của một hệ thống Cryptography:

• Đảm bảo độ an toàn, sự toàn vẹn, và tính xác thực của của cả dữ liệu khi truyền cũng như dữ liệu ở trạng thái nghỉ. 
• Bảo vệ thông tin liên lạc đi qua các mạng không đáng tin cậy.

Bước 4: Học về Data Structures

Cấu trúc dữ liệu là thành phần thiết yếu giúp tổ chức và lưu trữ dữ liệu hiệu quả trong bộ nhớ máy tính. Chúng là phương pháp để quản lý và thao tác dữ liệu một cách hiệu quả, cho phép các hoạt động truy cập, chèn và xóa nhanh hơn.

Các cấu trúc dữ liệu phổ biến bao gồm linked lists, binary trees, heap, hashing, graphs, phục vụ mục đích cụ thể dựa trên yêu cầu của vấn đề hiện tại.

Hiểu cấu trúc dữ liệu là nền tảng để thiết kế các thuật toán hiệu quả và tối ưu hóa hiệu suất phần mềm.

Cấu trúc dữ liệu là một cách để lưu trữ dữ liệu. Chúng ta cấu trúc dữ liệu theo nhiều cách khác nhau tùy thuộc vào dữ liệu chúng ta có và những gì chúng ta muốn làm với dữ liệu đó.

Ví dụ như: Nếu muốn vẽ nên bức tranh về mối quan hệ giữa gia đình và họ hàng xung quanh, bạn cần sử dụng cây gia phả làm cấu trúc dữ liệu. Cách này giúp bạn nhìn được tổng quan về đại gia đình. Và nếu muốn, có thể dễ dàng tìm thấy một thành viên cụ thể trong gia đình, thậm chí cách nhau vài thế hệ.

Với Blockchain, cấu trúc dữ liệu là một danh sách các khối giao dịch được liên kết ngược. Chuỗi khối có thể được lưu trữ dưới dạng tệp phẳng hoặc trong cơ sở dữ liệu đơn giản.

Ví dụ như: Application client (ứng dụng client) Bitcoin Core lưu trữ siêu dữ liệu Blockchain bằng cơ sở dữ liệu LevelDB của Google. Các khối được liên kết với khối trước đó trong chuỗi.

Bước 5: Học về Smart Contract

Hợp đồng thông minh là gì?

Hợp đồng thông minh là một chương trình máy tính hoặc giao thức giao dịch cho phép tự động thực hiện, kiểm soát hoặc ghi lại các sự kiện và hành động có liên quan về mặt pháp lý theo các điều khoản của hợp đồng hoặc thỏa thuận.

Hợp đồng thông minh là các chương trình chống giả mạo trên Blockchain với logic sau: Một hợp đồng thông minh có thể có nhiều điều khoản. Và một ứng dụng cũng có thể có nhiều hợp đồng thông minh như một tập hợp các quy trình được kết nối với nhau.

Ngôn ngữ lập trình hợp đồng thông minh

Có nhiều ngôn ngữ để lập trình hợp đồng thông minh, trong đó Solidity của Ethereum là ngôn ngữ phổ biến nhất.

Bất kỳ nhà phát triển nào cũng có thể tạo hợp đồng thông minh và triển khai nó trên Blockchain công khai cho mục đích riêng của họ.

Hợp đồng thông minh hoạt động như thế nào?

Cách thức hoạt động của một hợp đồng thông minh được hiểu đơn giản như sau: “Nếu/khi sự kiện x xảy ra, thì thực hiện hành động y.”

Mục đích của hợp đồng thông minh là thực thi các điều khoản của một quy trình kinh doanh cụ thể giữa một nhóm thực thể riêng biệt. Các thực thể này cùng nhau đi đến thỏa thuận về tất cả các điều khoản của hợp đồng thông minh như thanh toán, quy trình xử lý và giải quyết tranh chấp.

Ví dụ, một hợp đồng thông minh cho thương mại toàn cầu có thể bao gồm thuật ngữ như:

• Kỳ 1: Nếu hàng đến đúng hẹn thì thực hiện thanh toán đầy đủ từ nhà bán lẻ cho nhà cung cấp.
• Kỳ 2: Nếu hàng về trễ 1 ngày thì bên bán lẻ thanh toán cho nhà cung cấp 98% tổng số tiền.

Có rất nhiều doanh nghiệp và tổ chức sử dụng hợp đồng thông minh vì:

• Bảo mật: Chạy hợp đồng trên cơ sở hạ tầng Blockchain phi tập trung nhằm đảm bảo không có điểm trung tâm nào bị tấn công, không có trung gian tập trung nào để hối lộ và không có cơ chế nào cho phép một trong hai bên hoặc quản trị viên can thiệp vào kết quả.
• Độ tin cậy: Hợp đồng đều được xử lý và xác minh dự phòng bởi một mạng lưới các nút phi tập trung mang lại sự đảm bảo chống giả mạo, thời gian hoạt động và tính chính xác tuyệt đối.
• Công bằng: Việc sử dụng mạng phi tập trung để lưu trữ và thực thi các điều khoản của thỏa thuận sẽ làm giảm khả năng người trung gian lợi dụng vị trí đặc quyền của họ để trục lợi.
• Hiệu quả: Tự động hóa các quy trình phụ trợ của thỏa thuận như ký quỹ, duy trì, thực thi và/hoặc thanh toán. Điều này có nghĩa là không bên nào phải đợi nhập dữ liệu thủ công, chờ đối tác thực hiện nghĩa vụ của mình hoặc đợi người trung gian xử lý giao dịch.

Bước 6: Học lập trình dApp

Ứng dụng phi tập trung (Decentralized application – dApp) là một ứng dụng có thể hoạt động tự chủ, thông qua việc sử dụng các hợp đồng thông minh chạy trên Blockchain. Giống như các ứng dụng truyền thống, dApps cũng cung cấp một số chức năng và tiện ích cho người dùng.

Một số lợi ích của dApp bao gồm:

• Không có thời gian ngừng hoạt động: Khi hợp đồng thông minh được triển khai trên Blockchain, toàn bộ mạng sẽ luôn sẵn sàng phục vụ các khách hàng muốn tương tác với hợp đồng. 
• Quyền riêng tư: Người dùng không cần cung cấp danh tính thực để triển khai hoặc tương tác với dApp.
• Chống kiểm duyệt: Không một thực thể nào trên mạng có thể chặn người dùng giao dịch, triển khai dApp hoặc đọc dữ liệu từ Blockchain.
• Toàn vẹn dữ liệu: Dữ liệu được lưu trữ trên Blockchain là bất biến và không thể thay đổi nhờ vào các nguyên tắc mã hóa.

3 khóa học Blockchain trực tuyến tham khảo

Để quá trình học Blockchain hiệu quả không thể thiếu những khoá học Blockchain cơ bản đến nâng cao được dạy bởi các chuyên gia trong ngành. Sau đây là một số khoá học Blockchain bạn nên tham khảo: 

• Bảo mật chuỗi khối của INE: Khóa học Blockchain trực tuyến do Internetwork Expert (INE) cung cấp bao gồm tổng quan toàn diện về các khía cạnh bảo mật của công nghệ Blockchain, thuật toán đồng thuận, mật mã, an ninh mạng, bảo mật hợp đồng thông minh cũng như ví dụ và ứng dụng thực tế của Blockchain.
• Chứng chỉ Enterprise Blockchain Professional (CEBP)™: Là chương trình học và chứng nhận chuyên nghiệp được cung cấp bởi 101 Blockchains. Khóa học Blockchain này phù hợp với các chuyên gia an ninh mạng, lập trình viên, hoặc và bất kỳ ai muốn tìm hiểu về bảo mật Blockchain và cách bảo mật các giải pháp Blockchain.
• Blockchain A-Z™: Khóa học Blockchain do Udemy cung cấp, dạy những kiến thức cơ bản về công nghệ chuỗi khối và hướng dẫn quy trình xây dựng chuỗi khối từ A-Z. Khóa học Blockchain này được thiết kế dành cho những cá nhân mới làm quen với Blockchain và muốn tìm hiểu cách thức hoạt động cũng như cách xây dựng giải pháp Blockchain.

Các câu hỏi thường gặp về học Blockchain

Học Blockchain như thế nào cho hiệu quả?

• Hiểu cơ bản: Bắt đầu bằng việc tìm hiểu các khái niệm cơ bản về công nghệ Blockchain, bao gồm Blockchain là gì, hoạt động như thế nào, cấu trúc và các thuật ngữ liên quan như mật mã, hợp đồng thông minh, dApp,….
• Khám phá tiền điện tử: Vì tiền điện tử là một ứng dụng chính của công nghệ Blockchain nên việc hiểu Bitcoin, Ethereum và các loại tiền điện tử hàng đầu khác sẽ là trải nghiệm thực tế về cách sử dụng chuỗi khối.
• Tham gia các khóa học Blockchain trực tuyến: Đăng ký các khóa học Blockchain trên nền tảng uy tín như Coursera, edX và Udacity cung cấp lộ trình học tập đầy đủ và chuyên nghiệp.
• Tham gia cộng đồng Blockchain: Tương tác với cộng đồng Blockchain trên các nền tảng như Reddit, LinkedIn và Discord.
• Theo dõi tin tức trong ngành: Luôn cập nhật các xu hướng mới nhất của Blockchain bằng cách theo dõi các nguồn tin tức (Coinmarketcap, Cointelegraph,…), blog và podcast uy tín.

Học Blockchain có khó không?

Không, với điều kiện bạn thật kiên trì và chịu khó tìm tòi học hỏi.

Việc tìm hiểu về Blockchain có vẻ gây không ít khó khăn ban đầu với những người không chuyên về công nghệ này do có nhiều thuật ngữ mới cần tìm hiểu. Tuy nhiên, nếu bạn thực hiện từng bước một với gợi ý như trên, bắt đầu với những ý tưởng cơ bản, tham gia các cộng động Blockchain và áp dụng thực tế những gì đã học, chắc chắn bạn có thể hiểu rõ về nó.

Bạn có thể tự học Blockchain không?

Có, bạn có thể tự học Blockchain. Không khó để tìm được các tài liệu trực tuyến, đôi khi miễn phí, như khóa học Blockchain, đọc bài viết và tham gia các diễn đàn cộng đồng.

Điều quan trọng là bắt đầu với những điều cơ bản, thực hành bằng cách thực hiện các dự án nhỏ và luôn mang trong mình thái độ ham học hỏi để đạt được kết quả tốt nhất.

Kết luận

ITviec mong bài viết này đã giúp bạn phần nào trả lời được câu hỏi “Có nên học Blockchain?”. Cũng như các lĩnh vực khác, để học Blockchain một cách hiệu quả và đạt được kết quả mong muốn cần sự nỗ lực và kiên trì trong một thời gian dài.

Nếu bạn là lập trình viên chưa có nhiều kinh nghiệm hoặc sinh viên mới ra trường, nên chuẩn bị một nền tảng kiến thức Blockchain vững chắc, là bước đệm cho sự phát triển sau này.

Bạn thấy bài viết hay và hữu ích? Đừng ngại Share với bạn bè và đồng nghiệp nhé.

Và nhanh tay tham khảo việc làm IT “chất” trên ITviec!