Nội dung chính
Để giúp UI UX Designer mới bắt đầu có thể tiếp cận với những kiến thức UI UX chất lượng và ứng dụng thực tế, dưới đây là 15+ đầu sách UI/UX mà bạn không thể bỏ qua. Từ những tác phẩm kinh điển đến những tài liệu mới cập nhật, mỗi cuốn sách đều cung cấp những kiến thức hữu ích và góc nhìn độc đáo giúp bạn phát triển sự nghiệp trong lĩnh vực này.
Đọc bài viết này để khám phá:
- Sách UI UX cho người mới bắt đầu
- Sách UI UX cơ bản
- Sách UI UX cho “dân chuyên” thiết kế
- Sách UI UX cho doanh nghiệp, chuyên gia kinh doanh, phát triển sản phẩm kỹ thuật số…
Sách UI UX cho người mới bắt đầu
The Design of Everyday Things của Donald A. Norman – Cuốn sách UI UX kinh điển
“Thiết kế tốt thực sự khó được chú ý hơn nhiều so với thiết kế kém, một phần vì thiết kế tốt phù hợp với nhu cầu của chúng ta đến mức thiết kế đó không thể nhìn thấy được.” – trích The Design of Everyday Things của Don Norman.
Đây là một trong những đầu sách thiết kế nổi tiếng nhất, rất phù hợp với bất kỳ ai theo đuổi sự nghiệp thiết kế, sản phẩm, công nghệ hoặc bất kỳ ai muốn sáng tạo những sản phẩm kỹ thuật số hữu dụng và tuyệt vời. Cuốn “The Design of Everyday Things” của Donald A. Norman được xem là một tác phẩm kinh điển trong lĩnh vực thiết kế sản phẩm và giao diện người dùng.
Được xuất bản lần đầu vào năm 1988 dưới tiêu đề “The Psychology of Everyday Things” và sau đó được tái bản với tên gọi mới. Các nguyên tắc thiết kế được đưa ra trong cuốn sách dựa trên tâm lý học, bản chất của nhận thức, cảm xúc, hành vi và tương tác của con người với thế giới xung quanh. Do đó, cuốn sách ra đời đã lâu nhưng tất cả các nguyên tắc vẫn chính xác và có thể áp dụng cho đến ngày nay.
Cuốn sách giới thiệu các khái niệm tâm lý cơ bản từ các lĩnh vực khác nhau, chẳng hạn như tâm lý học nhận thức, và liên kết với khả năng sử dụng thiết kế. The Design of Everyday Things bộc lộ sức mạnh của thiết kế tốt và sự vô ích của thiết kế kém và nhấn mạnh tầm quan trọng của thiết kế lấy người dùng làm trung tâm – một khái niệm mà ông đã phổ biến trong thiết kế UI UX.
User Story Mapping: Discover the Whole Story, Build the Right Product của Jeff Patton, Peter Economy
Cuốn sách này chú trọng vào phát triển sản phẩm và quản lý dự án Agile. Có phần phù hợp với UI/UX design, nhưng không được thiết kế riêng cho UI/UX Design. Mặc dù vậy, nhưng nó cũng đưa ra các giá trị kiến thức giúp nhóm phát triển sản phẩm hiểu rõ hơn về hành trình người dùng, từ đó tạo được giao diện trải nghiệm người dùng tối ưu.
Các chương đầu tiên của đầu sách tập trung vào cách lập bản đồ user story, và phần còn lại dành cho quy trình và kỹ thuật khám phá sản phẩm, như tư duy thiết kế và cách khởi nghiệp cho UI/UX Designer. Dù nội dung dài nhưng đầu sách vẫn có nhiều ý tưởng hữu ích và khả thi cho những người đang xây dựng sản phẩm kỹ thuật số.
UX for beginners: A Crash Course in 100 Short Lessons của Joel Marsh Key
“Mọi thứ đều có trải nghiệm của người dùng. Công việc của bạn không phải là tạo ra trải nghiệm người dùng. Công việc của bạn là làm cho trải nghiệm đó tốt.” – một trích đoạn trong sách.
Cuốn sách là hướng dẫn toàn diện và thú vị dành cho những ai quan tâm đến thiết kế UX, gồm các nguyên tắc cơ bản về UX qua 100 bài học hấp dẫn.
Cuốn sách sẽ giúp cho người bắt đầu với thiết kế UI/UX hiểu được các khái niệm rất cơ bản bởi từ ngữ giải thích dễ hiểu như UX là gì, Wireframe là gì, Thiết kế mẫu (Design Pattern) là gì, tại sao nên sử dụng. Hay các nhận định về Màu sắc thế nào nên được lựa chọn. Điểm mấu chốt rút ra từ đầu sách là sự đa dạng trong hành vi của người dùng và tầm quan trọng của việc thiết kế cho người dùng.
Điểm mạnh chính của cuốn sách là khả năng phân loại các bài học thành các phần ngắn, mỗi phần tập trung vào một khía cạnh cụ thể của UX. Điều này giúp người đọc dễ dàng theo dõi và áp dụng kiến thức vào các dự án thực tế một cách tốt nhất.
Don’t Make Me Think của Steve Krug
Được xem là tác phẩm kinh điển trong lĩnh vực thiết kế web và khả năng sử dụng (usability), Don’t Make Me Think của Steve Krug là tập hợp các nguyên tắc thiết kế cốt lõi được đưa ra kèm theo các ví dụ thực tế, giúp người đọc dễ hiểu, dễ áp dụng, và nâng cao trải nghiệm người dùng trên các sản phẩm số.
Steve Krug trình bày cách tiếp cận đối với khả năng sử dụng các sản phẩm kỹ thuật số trên thiết bị di động và web.
Như Steve Krug đã viết trong Don’t Make Me Think: “Khả năng sử dụng là ở con người và cách họ hiểu cũng như sử dụng chứ không phải ở công nghệ.”, có thể thấy ông tập trung vào các chức năng của thiết kế hơn là hình thức, đưa ra ví dụ cụ thể để cải thiện khả năng sử dụng và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Don’t Make Me Think của Steve Krug nhấn mạnh sự nhất quán trong thiết kế web. Ông ủng hộ giao diện trực quan, thân thiện với người đọc và tầm quan trọng của UX.
Krug gợi ý rằng, mặc dù tính sáng tạo là quan trọng nhưng không nên ảnh hưởng đến tính nhất quán ngoại trừ việc sáng tạo nhằm nâng cao trải nghiệm người dùng.
User Friendly: How the Hidden Rules of Design are Changing the Way We Live, Work and Play của Cliff Kuang và Robert Fabricant
Cuốn sách khám phá cách các nguyên tắc thiết kế định hình cuộc sống và thế giới xung quanh. Các tác giả đã “thêu dệt” một câu chuyện lịch sử và lập biểu đồ về sự phát triển của thiết kế UX từ một khái niệm đến hiện thực trong thời đại kỹ thuật số. Đầu sách chia sẻ tác động tiềm ẩn của thiết kế đối với những thay đổi xã hội, từ các sự kiện lớn cho đến những khởi sắc của kỷ nguyên kỹ thuật số.
Cuốn sách trình bày theo phong cách xen kẽ giữa lịch sử thiết kế và các phân tích sâu về thiết kế hiện đại, làm nổi bật tầm quan trọng và ảnh hưởng của thiết kế đối với đời sống hằng ngày. Đầu sách dẫn dắt người đọc một cách khéo léo qua từng chương, trang bị cho độc giả lượng lớn kiến thức về lịch sử thiết kế UI/UX, và cách các nguyên tắc này ảnh hưởng đến các sản phẩm hiện đại.
Đây không chỉ là cuốn sách quan trọng cho bất kỳ ai quan tâm đến thiết kế sản phẩm kỹ thuật số, mà còn là cuốn sách mang đến giá trị con người – cách chúng ta hiểu, tương tác, định hình thế giới xung quanh thông qua công nghệ.
Kuang và Fabricant nhấn mạnh tầm quan trọng của thiết kế trong việc tạo ra công nghệ trực quan và thân thiện với người dùng cũng như ảnh hưởng của UX trong việc hình thành hành vi, thói quen sử dụng sản phẩm kỹ thuật số. Các tác giả nhấn mạnh rằng khi chúng ta ngày càng phụ thuộc vào công nghệ, việc hiểu được những quy tắc thiết kế tiềm ẩn này càng quan trọng.
The Art of Colors của Johannes Itten
Trong đầu sách này, nhà nghiên cứu màu sắc hàng đầu thế giới Johannes Itten xem xét hai cách tiếp cận khác nhau để hiểu nghệ thuật màu sắc: Cảm nhận chủ quan và Nguyên tắc màu sắc khách quan.
Tác giả đã viết: “Màu sắc là cuộc sống, vì một thế giới không có màu sắc dường như đã chết. Giống như ngọn lửa tạo ra ánh sáng, ánh sáng tạo ra màu sắc. Khi ngữ điệu tạo ra màu sắc cho lời nói, màu sắc tạo ra âm thanh được nhận thức về mặt tinh thần.”
Đây là một đầu sách cơ bản và quan trọng trong việc hiểu về màu sắc, cách sử dụng màu sắc hợp lý, hiệu quả, một yếu tố thiết yếu trong thiết kế giao diện người dùng và trải nghiệm người dùng.
Với cuốn sách này, độc giả sẽ được tiếp cận với lý thuyết và ứng dụng màu sắc tạo ra tác phẩm nghệ thuật, và nguồn cảm hứng cho thiết kế, tìm kiếm sự sáng tạo màu sắc. Hiểu sâu sắc về màu sắc sẽ giúp nhà thiết kế tạo ra các sản phẩm có tính thẩm mỹ cao, và trải nghiệm người dùng tốt.
Designing Interfaces: patterns for effective Interaction Design của Jenifer Tidwell, Aynne Valencia và Charles Brewer
Jenifer Tidwell là một UX Designer và đồng sáng lập của HYPE 4, tác giả hiểu tầm quan trọng của UI, đặc biệt có lợi cho những người bắt đầu hành trình thiết kế UI. Cuốn sách về cơ bản như một tài liệu tham khảo trong việc tạo ra phần mềm hướng tới người dùng hiệu quả. Sách tổng hợp một danh mục toàn diện các mẫu UI khác nhau và các phương pháp sử dụng tối ưu cho từng mẫu thiết kế UI.
Đồng thời, cuốn sách còn đề cập đến các thiết kế mẫu (patterns), các ưu nhược điểm từng mẫu để từ đó áp dụng vào bối cảnh khác nhau.
Cuốn sách UI UX này tổng hợp các mẫu thiết kế tương tác phổ biến được sử dụng trên giao diện web. Sách điều hướng một cách khéo léo giữa lời khuyên chung và ví dụ cụ thể.
Sách UI UX cho “dân chuyên” thiết kế
Landing Page Hot Tips của Rob Hope
Rob Hope điều hành một trang web và bản tin tuyển dụng thiết kế web nổi tiếng có tên One Page Love và có kinh nghiệm thiết kế landing page dày dặn. Ngoài ra, Rob còn có một bộ sưu tập lớn các nghiên cứu điển hình về landing page.
Cuốn sách dành cho những người mới vào nghề thiết kế UI/UX mà đặc biệt là những người mong muốn tập trung vào việc tạo ra các landing pages hiệu quả và hấp dẫn. Cuốn sách đưa đến cho độc giả các mẹo, chiến lược thiết kế nhằm tối ưu được hiệu suất landing page, chú trọng đặc biệt vào mục đích tăng khả năng chuyển đổi.
Landing Page Hot Tips bao gồm 100 bài học hữu ích và 200+ tài liệu về landing page. Cuốn sách chứa nhiều tài liệu tham khảo trực quan, đồng thời có checklist khởi chạy mang tính tương tác đầy đủ. Hiểu cách thiết kế UI và thiết kế web để chuyển đổi khách hàng là một trong những kỹ năng có tác dụng đòn bẩy cao nhất.
Better Web Typography for a Better Web của Matej Latin
Cuốn sách dành riêng cho những người quan tâm đến thiết kế web nói chung, và cải thiện kỹ năng sử dụng phông chữ trên web nói riêng. Typography là khái niệm đề cập đến nghệ thuật và kỹ thuật sếp xếp, thiết kế liên quan đến chữ viết (kiểu chữ, loại chữ, cỡ chữ, khoảng cách, giãn dòng, màu sắc chữ, thuộc tính đậm nhạt, định dạng nghiêng, gạch chân…).
Cuốn sách này sẽ giúp cho độc giả hiểu khái niệm rõ ràng, cung cấp ví dụ thực tế, và các quy tắc “vàng” sử dụng typography, cũng như tại sao và khi nào nên sử dụng chúng.
Cụ thể hơn, Better Web Typography for a Better Web dài 235 trang bao gồm các nguyên tắc thiết kế typography cơ bản cho thiết kế web như:
- Cách chọn typography cho từng dự án
- Kết hợp typography
- Cách kết hợp các typography chuyên nghiệp
- Modular scale (công cụ đo lường chính xác kích thước font chữ) và làm thế nào sử dụng modular scale
- Vertical rhythm (phương pháp căn chỉnh nhất quán đề mục văn bản theo hàng ngang, giúp văn bản được kết nối và dễ đọc hơn) và cách tạo Vertical rhythm cho trang web
- Cách soạn bố cục và sử dụng typography cho responsive web
UI Design Systems Mastery của Marina Budarina
Marina Budarina nổi tiếng trong cộng đồng thiết kế và trên Instagram @marina_uiux – nơi cô chia sẻ các mẹo và tài liệu hữu ích về thiết kế UI. UI Design Systems Mastery được viết cho cả những Designer mới và Designer có kinh nghiệm cần nắm vững các nguyên tắc cơ bản của thiết kế UI. Ebook này đặc biệt tập trung vào các hệ thống thiết kế, bao gồm hướng dẫn từng bước về cách xây dựng hệ thống thiết kế từ đầu, phù hợp cho Designer tất cả các cấp độ; người làm việc tự do (freelancer); nhà phát triển phần mềm.
Đầu sách được cập nhật với những hướng dẫn hữu ích về các tính năng mới nhất của Figma được phát hành tại Config 2023, bao gồm cả Variables.
Ebook này gồm 7 phần từ các nguyên tắc cơ bản về thiết kế UI và các phương pháp hay nhất, cho đến cách thiết lập hệ thống thiết kế trong Figma và viết document hiệu quả:
- Phần 1 – Thiết kế hệ thống cơ bản
- Phần 2 – Tổng quan và các bước chuẩn bị
- Phần 3 – Nền tảng thiết kế và các phương pháp hay nhất
- Phần 4 – Elements, bản mẫu, templates
- Phần 5 – Documentation
- Phần 6 – Cách triển khai
- Phần 7 – Variables (Các biến được sử dụng để lưu trữ thông tin được tham chiếu)
Master UI Design Elements của Denislav Jeliazkov
Master UI Design Elements là một đầu sách dài 200 trang về các nguyên tắc cơ bản của thiết kế UI. Cuốn sách lý tưởng cho beginner, học và thực hành các nguyên tắc cơ bản liên quan đến các thành phần nền tảng như Form, Button, Selection, Tables…
Bên cạnh đó đưa ra nhiều lời khuyên thiết thực cho những người quan tâm đến việc cải thiện kỹ năng thiết kế UI của mình. Cuốn sách có giá trị cực kỳ lớn và tập trung vào các mẹo hữu ích mà bạn có thể áp dụng trực tiếp trong quá trình thiết kế hàng ngày.
100 UI/UX Tips & Tricks của Victor Ponamariov
Cuốn sách tổng hợp 100 mẹo thiết kế UI/UX hữu ích được áp dụng phổ biến. Victor nổi tiếng với việc chia sẻ các mẹo thiết kế hữu ích và thiết thực trên Twitter @vponamariov và gói gọn những kiến thức này vào đầu sách dài 108 trang. 100 UI/UX Tips & Tricks rất ngắn gọn và súc tích, với các ví dụ minh họa nghiên cứu điển hình cùng hơn 60 nguồn tài liệu bổ sung.
Đây là một đầu sách hữu ích và thú vị dành cho beginner cũng như Designer và Website Developer kinh nghiệm. Hầu hết các mẹo và thủ thuật đều được minh họa và mỗi mẹo chỉ dài một trang nên sẽ tiết kiệm thời gian cho người đọc.
Sách UI UX cho chủ doanh nghiệp
The User Experience Team of One: A Research and Design Survival Guide của Leah Buley
“Thiết kế là hành động tạo ra các giải pháp mới trong những hoàn cảnh hạn chế, cho dù những hạn chế đó là về mặt thẩm mỹ, công nghệ hay dựa trên tài nguyên có sẵn.” – trích sách.
Tác giả tổng hợp kinh nghiệm từ các công ty nổi tiếng như Publicis Sapient và InVision trong đầu sách này. Buley cung cấp các mẹo và công cụ thực tế trong toàn bộ quá trình thiết kế và hướng dẫn người đọc tạo ra UX hoàn hảo.
Cuốn sách cung cấp phương pháp nghiên cứu và thiết kế UX hiệu quả với nguồn lực hạn chế, tối ưu ngân sách; áp dụng các kỹ thuật, công cụ giúp cải thiện quy trình làm việc, nâng cao hiệu suất và chất lượng sản phẩm; ngoài ra cũng đề cập tới các bài tập thực hành khuyến khích đổi mới sáng tạo, giải quyết vấn đề giúp doanh nghiệp tìm được các giải pháp mới, hiệu quả hơn.
Cuốn sách UI UX này đưa ra định hướng rõ ràng và chia sẻ điểm trọng tâm ở cuối mỗi chương nên nếu bạn không có nhiều thời gian, hãy đọc chia sẻ ở cuối mỗi chương của tác giả.
Just Enough Research của Erika Hall
“Bạn có thể tối ưu hóa mọi thứ nhưng vẫn thất bại, bởi vì bạn phải tối ưu hóa những thứ phù hợp. Đó là lúc cần đến giải pháp phản ánh và định tính. Bằng cách đặt câu hỏi tại sao, chúng ta có thể thấy cơ hội tốt hơn vượt xa giới hạn của điều tốt nhất hiện tại.” – trích Just Enough Research.
Just Enough Research ra đời nhằm cải thiện việc đặt câu hỏi và tư duy phản biện trong nghiên cứu, tổng hợp kiến thức phong phú của người đồng sáng lập Mule Design Studios, Erika Hall. Tác giả đề cập đến nhiều chủ đề khác nhau và đưa ra các phương pháp hữu ích để nghiên cứu hiệu quả và nhanh hơn.
Cuốn sách chú trọng vào thực hiện “đủ” nghiên cứu, giúp doanh nghiệp triển khai hiệu quả với nguồn lực và thời gian hạn chế. Ngoài ra, đầu sách cũng đề cập đến sự khuyến khích hợp tác, thúc đẩy làm việc hiệu quả giữa các bộ phận. Mặc dù ngắn gọn và súc tích nhưng đầu sách gợi lên những suy ngẫm sâu sắc về phương pháp nghiên cứu thiết kế.
Think Like a UX Researcher của David Travis và Philip Hodgson
“Các công ty nói rằng họ đánh giá cao thiết kế tuyệt vời. Nhưng để có được thiết kế tuyệt vời, họ cần một “ngôi sao” thiết kế. Nhưng thiết kế tuyệt vời không tồn tại bên trong các Designer mà sống trong đầu người dùng. Bạn hiểu rõ hơn về người dùng bằng cách thực hiện nghiên cứu UX tốt: Nghiên cứu cung cấp những hiểu biết sâu sắc có thể áp dụng được và có thể kiểm tra được về nhu cầu của người dùng.” – David Travis đã chia sẻ trong sách.
Với tổng cộng 50 năm kinh nghiệm nghiên cứu UX, Travis và Hodgson cung cấp nhiều insight về lập kế hoạch nghiên cứu UX, phân tích dữ liệu và kỹ năng thuyết phục. Think Like a UX Researcher là cái nhìn tổng quan vững chắc về nguyên tắc UX, mang đến các phương pháp hay, giới thiệu công cụ mới có thể áp dụng cho các dự án trong tương lai.
Điểm độc đáo của sách là tóm tắt từng chủ đề bằng các câu hỏi và bài tập kích thích tư duy ngắn gọn. Những bài tập này thúc đẩy tư duy phản biện, cách đặt câu hỏi và nhắc nhở người đọc cần có khả năng thích ứng linh hoạt và điều chỉnh phương pháp tiếp cận UX phù hợp với từng dự án.
Bottlenecks: Aligning UX Design with User Psychology của David C. Evans
Trong đầu sách này, Evans liên kết tâm lý học nhận thức với các nguyên tắc thiết kế UX. Tác giả khám phá quá trình tâm lý ảnh hưởng đến sự thành công của thiết kế và chia sẻ các giả thuyết nghiên cứu nhằm đáp ứng nhu cầu của người dùng hiệu quả hơn.
Điểm mấu chốt rút ra từ đầu sách là việc hiểu được những hạn chế về tâm lý con người rất quan trọng để thiết kế UX hiệu quả. Cuốn sách giải thích cách điều chỉnh thiết kế kỹ thuật số với những trở ngại cố hữu trong bản chất con người.
Cuốn sách còn cung cấp các nghiên cứu điển hình và chiến lược marketing, phát triển sản phẩm trong thời đại social media. Ngoài ra, tác giả nhấn mạnh vai trò quan trọng của chủ nghĩa hành vi, sự phát triển, tính cách và tâm lý xã hội trong thiết kế UX.
User Research: Improve Product and Service Design and Enhance Your UX Research của Stephanie Marsh
“Cuốn sách cung cấp cái nhìn tổng quan toàn diện cách trở thành một nhà nghiên cứu người dùng giỏi và giải thích chính xác cách lập kế hoạch, thực hiện và tóm tắt nghiên cứu có tác động đến người dùng. Phiên bản mới được cập nhật phù hợp với nhu cầu nghiên cứu hiện đại về xử lý dữ liệu và vận hành nghiên cứu. Một cuốn sổ tay cần thiết cho các nhà nghiên cứu!” – Steve Bromley, nhà nghiên cứu người dùng tại Reach PLC nhận xét về sách.
Stephanie Marsh, một nhà nghiên cứu UX dày dạn kinh nghiệm, đưa ra cách triển khai nghiên cứu UX một cách hiệu quả trong một tổ chức.
Cuốn sách cung cấp một cái nhìn sâu sắc và toàn diện về quá trình nghiên cứu người dùng, lập kế hoạch và phân tích kết quả. Stephanie Marsh cũng mô tả các phương pháp, công cụ kỹ thuật một cách dễ hiểu, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng trong việc đưa ra quyết định thiết kế dựa trên bằng chứng nghiên cứu từ người dùng.
Việc dựa vào bằng chứng thực tế, sẽ giúp doanh nghiệp hiểu rõ khách hàng, từ đó tạo ra sản phẩm phù hợp, và hơn thế nữa cung cấp các công cụ cần thiết nhằm giúp doanh nghiệp tránh các thiết kế dựa trên thông tin lỗi thời.
Tổng kết sách UI UX
Với danh sách 15+ đầu sách UI UX dành cho người mới bắt đầu, kiến thức cơ bản, nội dung cho các Designer chuyên nghiệp và chuyên gia phát triển/kinh doanh… hy vọng bạn đã tìm thấy những đầu sách hay, phù hợp với nhu cầu hiện tại.
Những cuốn sách vừa chia sẻ sẽ góp phần nâng cao kiến thức và kỹ năng của bạn trong lĩnh vực thiết kế UI/UX, từ đó cải thiện trải nghiệm người dùng trên các nền tảng số tốt đẹp hơn.
Bạn thấy bài viết hay và hữu ích? Đừng ngại Share với bạn bè và đồng nghiệp nhé.
Và nhanh tay tham khảo việc làm IT “chất” trên ITviec!