Spring MVC vs Spring Boot: Cách chọn đúng cho dự án Java

Trong hệ sinh thái Java, Spring MVC và Spring Boot là hai cái tên đình đám mà bất kỳ lập trình viên web nào cũng từng nghe tới. Tuy nhiên, sự phổ biến này cũng đi kèm không ít nhầm lẫn: Liệu Spring Boot có phải là phiên bản kế nhiệm, được sinh ra để thay thế Spring MVC? Bài viết này sẽ giúp bạn tháo gỡ những khúc mắc đó bằng cách làm rõ mối quan hệ thực sự giữa Spring MVC vs Spring Boot, từ đó giúp bạn đưa ra lựa chọn phù hợp nhất cho dự án của mình.

Đọc bài viết này để được giải đáp:

• Sự thật về mối quan hệ giữa Spring MVC và Spring Boot 
• So sánh những điểm khác nhau giữa Spring MVC và Spring Boot
• Spring MVC và Spring Boot phù hợp cho những dự án nào?
• Cách kết hợp giữa Spring MVC và Spring Boot

Tổng quan về Spring MVC và Spring Boot 

Spring MVC

Trước khi Spring Boot ra đời và đơn giản hóa mọi thứ, Spring MVC chính là trụ cột, là nền tảng cốt lõi giúp các nhà phát triển Java xây dựng những ứng dụng web mạnh mẽ và có cấu trúc rõ ràng.

Về bản chất, Spring MVC là một module quan trọng trong hệ sinh thái Spring Framework, được thiết kế chuyên biệt để triển khai mô hình kiến trúc Model-View-Controller (MVC) kinh điển cho các ứng dụng web. Mục tiêu chính của nó là tách biệt một cách rành mạch các thành phần khác nhau của ứng dụng:

• Model: Chứa dữ liệu của ứng dụng và các logic nghiệp vụ (business logic). Đây là nơi xử lý, tính toán và chuẩn bị dữ liệu.
• View: Chịu trách nhiệm hiển thị dữ liệu cho người dùng. Đây chính là giao diện người dùng (UI), thường được tạo ra từ các công nghệ như JSP, Thymeleaf, hoặc HTML.
• Controller: Đóng vai trò trung gian, tiếp nhận các yêu cầu (requests) từ người dùng, tương tác với Model để xử lý nghiệp vụ, và cuối cùng chọn View phù hợp để trả về kết quả (response) cho người dùng.

Sự phân tách rõ ràng này giúp ứng dụng dễ dàng bảo trì, mở rộng và kiểm thử hơn.

Đọc chi tiết: Spring MVC là gì: Hướng dẫn xây dựng ứng dụng với Spring MVC

Spring Boot

Nếu Spring MVC đặt ra nền móng vững chắc thì Spring Boot được tạo ra để phá vỡ những rào cản về cấu hình và giúp các nhà phát triển khởi tạo dự án một cách nhanh chóng nhất.

Về cốt lõi, Spring Boot là một phần mở rộng của Spring Framework, không thay thế Spring mà được sinh ra với một mục tiêu duy nhất: giúp “khởi động” (bootstrap) và chạy ứng dụng Spring nhanh và dễ dàng nhất có thể.

Để làm được điều này, Spring Boot hoạt động dựa trên triết lý “Convention over Configuration” (Ưa chuộng quy ước hơn cấu hình). Thay vì bắt bạn phải tự khai báo mọi thứ, Spring Boot sẽ đưa ra các cấu hình mặc định thông minh dựa trên những quy ước phổ biến nhất. Nhờ vậy, bạn có thể bỏ qua hàng loạt bước thiết lập phức tạp và tập trung ngay vào việc viết mã logic cho nghiệp vụ.

Đọc chi tiết: Spring Boot là gì: Chi tiết cách xây dựng ứng dụng với Spring Boot

So sánh chi tiết Spring Boot vs Spring MVC

Để biết công nghệ nào phù hợp hơn với nhu cầu, hãy đặt Spring Boot và Spring MVC lên bàn cân và so sánh trực tiếp qua các yếu tố then chốt.

Bảng dưới đây giúp tổng hợp những khác biệt cốt lõi:

Nhìn vào bảng trên, có thể thấy Spring Boot không phải là một công nghệ hoàn toàn mới, mà là một sự tiến hóa vượt bậc từ Spring Framework, giúp giải quyết những thách thức cố hữu của Spring MVC về sự phức tạp trong cấu hình và triển khai. 

Cùng so sánh chi tiết từng yếu tố nhé:

Cấu hình

Spring MVC cần cấu hình thủ công (manual configuration): Đây là đặc điểm nổi bật nhất. Với Spring MVC, lập trình viên phải “xắn tay áo” lên và tự mình cấu hình mọi thành phần quan trọng để ứng dụng có thể hoạt động. Điều này bao gồm việc khai báo DispatcherServlet (bộ điều phối trung tâm), ViewResolver (bộ phân giải view), và HandlerMapping (bộ ánh xạ request tới controller)… thông qua các tệp tin XML hoặc các lớp Java có chú thích @Configuration. Mặc dù tốn công sức, cách làm này mang lại sự kiểm soát tuyệt đối cho người lập trình.

Spring Boot cho phép tự động cấu hình (auto-configuration): Đây là phép màu của Spring Boot. Nó sẽ tự động “quét” các thư viện (JARs) có trong classpath của bạn và tự cấu hình các thành phần cần thiết. Ví dụ, chỉ cần bạn thêm spring-boot-starter-web vào dự án, Spring Boot sẽ hiểu rằng bạn muốn xây dựng một ứng dụng web và tự động cấu hình một máy chủ web nhúng cùng toàn bộ các thành phần của Spring MVC mà không cần bạn can thiệp.

Quản lý thư viện

Spring MVC: Bạn phải tự khai báo và quản lý phiên bản cho từng thư viện phụ thuộc một cách tường minh trong các tệp quản lý dự án như pom.xml (với Maven) hoặc build.gradle (với Gradle). Việc này đòi hỏi sự cẩn thận để đảm bảo các phiên bản tương thích và tránh xung đột.

Spring Boot đơn giản hóa việc quản lý thư viện bằng cách cung cấp các gói “starter” vô cùng tiện lợi. Mỗi starter là một bộ sưu tập các thư viện phụ thuộc tương thích, đã được kiểm thử để phục vụ một mục đích cụ thể. Ví dụ, bạn chỉ cần thêm spring-boot-starter-data-jpa là đã có ngay mọi thứ cần thiết để làm việc với cơ sở dữ liệu, không cần lo lắng về việc chọn đúng phiên bản cho từng thư viện.

Triển khai (Deployment) & Web Server

Các ứng dụng Spring MVC truyền thống thường được đóng gói thành một tệp WAR (Web Application Archive). Tệp này sau đó cần được triển khai lên một máy chủ ứng dụng web bên ngoài (external server) như Apache Tomcat, Jetty, hoặc WildFly để có thể chạy được.

Spring Boot: tích hợp sẵn các máy chủ nhúng (embedded server) phổ biến như Tomcat, Jetty, hoặc Undertow ngay bên trong nó. Điều này cho phép bạn đóng gói ứng dụng của mình thành một tệp .jar duy nhất và chạy nó như một ứng dụng độc lập bằng lệnh java -jar app.jar. Bạn hoàn toàn không cần cài đặt và cấu hình một máy chủ web riêng biệt, giúp việc triển khai trở nên đơn giản hơn bao giờ hết.

Khi nào nên sử dụng?

Spring Boot

Với những ưu điểm vượt trội về tốc độ và sự tiện lợi, Spring Boot đã trở thành lựa chọn hàng đầu cho hầu hết các dự án hiện đại, đặc biệt là trong các trường hợp sau:

• Phát triển Microservices: Khả năng tạo ra các ứng dụng độc lập, nhẹ và dễ triển khai khiến Spring Boot trở thành công cụ lý tưởng cho kiến trúc microservices.
• Xây dựng REST APIs: Việc thiết lập nhanh chóng một máy chủ web và các endpoint giúp việc xây dựng API trở nên vô cùng hiệu quả.
• Các dự án cần phát triển nhanh (Rapid Application Development – RAD): Khi thời gian là yếu tố then chốt, Spring Boot giúp bạn đưa sản phẩm ra thị trường trong thời gian ngắn nhất.
• Hầu hết các ứng dụng web mới: Đối với phần lớn các dự án web bắt đầu từ đầu trong thời điểm hiện tại, Spring Boot là lựa chọn mặc định và được khuyến khích sử dụng.

Đọc chi tiết: Spring Boot tutorial chi tiết từ A-Z cho lập trình viên Java

Spring MVC

Mặc dù Spring Boot đã trở thành lựa chọn phổ biến cho các dự án mới, Spring MVC vẫn có chỗ đứng vững chắc trong một số trường hợp cụ thể:

• Dự án lớn và phức tạp: Khi dự án của bạn có những yêu cầu đặc thù, đòi hỏi sự kiểm soát chi tiết và khả năng tùy biến cấu hình ở mức độ sâu mà các cơ chế tự động không đáp ứng được.
• Tích hợp với hệ thống cũ (Legacy Systems): Khi cần tích hợp vào các kiến trúc hoặc công nghệ cũ không tuân theo các quy ước phổ biến mà Spring Boot áp đặt.
• Mục đích học tập: Hiểu rõ cách cấu hình Spring MVC từ đầu sẽ mang lại cho bạn một nền tảng kiến thức vững chắc về cách Spring Framework hoạt động.

Đọc chi tiết: Spring MVC tutorial: Hướng dẫn xây ứng dụng web với Spring MVC

Cách kết hợp Spring Boot và Spring MVC

Một hiểu lầm phổ biến là nghĩ rằng Spring Boot thay thế Spring MVC. Thực tế, Spring Boot không thay thế mà dựa trên Spring MVC và mở rộng khả năng của nó..

Cách hoạt động

Hãy hình dung thế này: khi bạn tạo một ứng dụng web bằng Spring Boot và thêm dependency spring-boot-starter-web, Spring Boot sẽ đóng vai trò như một người quản lý dự án thông minh. Nó sẽ tự động thực hiện tất cả các công việc thiết lập và cấu hình nhàm chán mà trước đây bạn phải làm thủ công với Spring MVC.

Cụ thể, Spring Boot sẽ:

• Tự động cấu hình DispatcherServlet.
• Tự đăng ký các HandlerMapping, ViewResolver.
• Tự khởi chạy một máy chủ web nhúng như Tomcat.

Lúc này, bạn với tư cách là lập trình viên, chỉ việc tập trung vào phần quan trọng nhất: xây dựng logic cho ứng dụng. Bạn vẫn viết các @RestController, tạo các phương thức xử lý request với @GetMapping, @PostMapping… tất cả những chú thích (annotation) này vốn là của Spring MVC. Spring Boot chỉ đơn giản là tạo ra một môi trường đã được cấu hình sẵn để bạn sử dụng chúng một cách thuận tiện nhất.

Ví dụ tạo một ứng dụng “Hello World” đơn giản

Theo cách của Spring MVC (truyền thống)

Với Spring MVC, để chạy được ứng dụng, bạn cần ít nhất 2 lớp cấu hình thủ công:

Bước 1: Khởi tạo Servlet (Servlet Initializer) Bạn cần một lớp để đăng ký DispatcherServlet – trái tim của Spring MVC.

// File: MyWebAppInitializer.java
import org.springframework.web.servlet.support.AbstractAnnotationConfigDispatcherServletInitializer;

public class MyWebAppInitializer extends AbstractAnnotationConfigDispatcherServletInitializer {

    @Override
    protected Class<?>[] getRootConfigClasses() {
        return null;
    }

    // Cung cấp lớp cấu hình cho Spring
    @Override
    protected Class<?>[] getServletConfigClasses() {
        return new Class<?>[] { WebConfig.class };
    }

    // Ánh xạ DispatcherServlet tới URL gốc "/"
    @Override
    protected String[] getServletMappings() {
        return new String[] { "/" };
    }
}

Bước 2: Cấu hình Web (Web Configuration) Tiếp theo, bạn cần một lớp để kích hoạt Spring MVC và định nghĩa các thành phần như ViewResolver.

// File: WebConfig.java
import org.springframework.context.annotation.Bean;
import org.springframework.context.annotation.ComponentScan;
import org.springframework.context.annotation.Configuration;
import org.springframework.web.servlet.config.annotation.EnableWebMvc;
import org.springframework.web.servlet.view.InternalResourceViewResolver;

@Configuration
@EnableWebMvc // Kích hoạt Spring MVC
@ComponentScan("com.example.controller") // Quét các controller
public class WebConfig {

    // Cấu hình ViewResolver để tìm các file JSP
    @Bean
    public InternalResourceViewResolver viewResolver() {
        InternalResourceViewResolver resolver = new InternalResourceViewResolver();
        resolver.setPrefix("/WEB-INF/views/");
        resolver.setSuffix(".jsp");
        return resolver;
    }
}

Bạn có thể thấy, chỉ để ứng dụng có thể “chạy”, chúng ta đã cần khá nhiều mã boilerplate (mã lặp đi lặp lại).

Theo cách của Spring Boot

Với Spring Boot, toàn bộ quá trình trên được rút gọn một cách đáng kinh ngạc.

Bước 1: Thêm Dependency Trong file pom.xml, bạn chỉ cần thêm một dependency duy nhất:

<dependency>
    <groupId>org.springframework.boot</groupId>
    <artifactId>spring-boot-starter-web</artifactId>
</dependency>

Bước 2: Tạo Lớp Main Toàn bộ cấu hình được gói gọn trong một lớp chính với chú thích @SpringBootApplication.

@SpringBootApplication.
// File: MyApplication.java
import org.springframework.boot.SpringApplication;
import org.springframework.boot.autoconfigure.SpringBootApplication;
import org.springframework.web.bind.annotation.GetMapping;
import org.springframework.web.bind.annotation.RestController;

@SpringBootApplication // Phép màu xảy ra ở đây!
@RestController
public class MyApplication {

    public static void main(String[] args) {
        SpringApplication.run(MyApplication.class, args);
    }

    @GetMapping("/")
    public String hello() {
        return "Hello World!";
    }
}

Khi bạn chạy lớp MyApplication, Spring Boot sẽ:

1. Nhìn thấy spring-boot-starter-web trong pom.xml.
2. Hiểu rằng đây là một ứng dụng web và tự động cấu hình một máy chủ Tomcat nhúng.
3. Chú thích @SpringBootApplication sẽ tự động quét các component (như @RestController) và thiết lập DispatcherServlet cùng các cấu hình MVC mặc định khác.

Các câu hỏi thường gặp về Spring MVC vs Spring Boot

Chuyển đổi một dự án từ Spring MVC sang Spring Boot có khó không?

Điều này phụ thuộc vào độ phức tạp của dự án.

• Đối với các dự án tiêu chuẩn: Quá trình chuyển đổi khá đơn giản. Công việc chính là loại bỏ các cấu hình XML hoặc Java thủ công và thay thế chúng bằng các starter và thuộc tính của Spring Boot.
• Đối với các dự án có nhiều cấu hình tùy biến sâu: Việc chuyển đổi sẽ phức tạp hơn và đòi hỏi phải ánh xạ cẩn thận các cấu hình cũ sang cơ chế tự động cấu hình của Spring Boot.

Có thể sử dụng Spring Boot mà không cần Spring MVC không?

Hoàn toàn có thể.

Spring Boot là một framework có cấu trúc module. Nếu bạn không thêm starter spring-boot-starter-web, các thành phần của Spring MVC sẽ không được tải. Bạn có thể dùng Spring Boot để:

• Xây dựng ứng dụng web phản ứng (reactive) với spring-boot-starter-webflux.
• Tạo các ứng dụng xử lý theo lô (batch applications) với spring-boot-starter-batch.
• Viết các ứng dụng dòng lệnh (command-line tools).

Có cần học Spring MVC trước khi học Spring Boot không?

Bạn hoàn toàn có thể bắt đầu trực tiếp với Spring Boot và xây dựng sản phẩm ngay lập tức. Tuy nhiên, việc hiểu các khái niệm cốt lõi của Spring MVC (như DispatcherServlet, Model, View, Controller) sẽ cho bạn một nền tảng vững chắc. Kiến thức này vô cùng quý giá khi bạn cần gỡ lỗi (debug) hoặc tùy chỉnh các cấu hình mà Spring Boot đã tự động làm cho bạn.

Đọc chi tiết: Spring Boot Roadmap: Lộ trình học Spring Boot chi tiết

Spring Boot có làm ứng dụng chậm hơn không?

Không đáng kể. Thời gian khởi động có thể lâu hơn một chút, nhưng hiệu năng khi chạy gần như tương đương vì chúng dùng chung một nền tảng.

Tổng kết Spring MVC vs Spring Boot

Spring MVC và Spring Boot không thay thế nhau mà có mối quan hệ cộng sinh. Spring MVC là một module của Spring Framework, được thiết kế để xây dựng ứng dụng web theo kiến trúc MVC, đòi hỏi cấu hình thủ công và triển khai lên máy chủ bên ngoài. Ngược lại, Spring Boot là phần mở rộng của Spring Framework, giúp tăng tốc độ phát triển bằng cách tự động cấu hình, cung cấp các starter dependencies và tích hợp máy chủ nhúng.

Spring Boot đơn giản hóa quá trình phát triển bằng cách tự động hóa các thiết lập phức tạp của Spring MVC. Mặc dù bạn có thể bắt đầu với Spring Boot ngay lập tức, việc hiểu Spring MVC sẽ cung cấp nền tảng kiến thức vững chắc cho việc gỡ lỗi và tùy chỉnh.