Sự ra đời của vô vàn ngôn ngữ lập trình đã làm rất nhiều lập trình viên mới vào nghề phải đau đầu. Với mỗi loại ngôn ngữ đều có những tính năng, ưu điểm và nhược điểm riêng biệt để phục vụ yêu cầu của các hệ điều hành, thiết bị, cơ chế trò chơi, v.v, câu hỏi được đặt ra là, lập trình game nên học ngôn ngữ nào?
Cùng ITviec tìm hiểu qua bài viết này:
- Một số tiêu chí cần xem xét khi chọn ngôn ngữ cho lập trình game
- Lập trình game nên học ngôn ngữ nào? Ưu điểm và Nhược điểm
Một số tiêu chí cần xem xét khi chọn học ngôn ngữ nào
Để lựa chọn ngôn ngữ phù hợp, điều đầu tiên cần các lập trình viên phải xem xét đó chính là mục đích sử dụng.
Chẳng hạn như, nếu bạn đang phụ trách một dự án về khoa học công nghệ, R là ngôn ngữ được khuyên dùng nhất. Hay khi bạn lập trình một hệ thống trí tuệ nhân tạo (AI), rất nhiều nhà phát triển ưu tiên chọn Python để lập trình.
Tuy nhiên, đối với lập trình game, dưới đây là một số yếu tố quan trọng cần được cân nhắc, bao gồm:
- Hiệu suất: Quá trình lập trình game đòi hỏi xây dựng rất nhiều cấu trúc code phức tạp. Vì vậy, ngôn ngữ được lựa chọn phải ít nhất giúp tối ưu và nâng cao hiệu suất game.
- Quản lý bộ nhớ: Chương trình cấu trúc game thường chiếm rất nhiều dung lượng để chạy một cách mượt mà. Vì vậy, khả năng quản lý bộ nhớ là yếu tố cơ bản ngôn ngữ lập trình cần bảo đảm.
- Khả năng tương tác: Ngôn ngữ cần có khả năng tương tác với đa dạng các thư viện và công cụ lập trình khác nhau để người dùng có thể dễ dàng tích hợp.
- Tính di động: Một trò chơi thường được phát triển cho nhiều nền tảng hay hệ điều hành khác nhau, do đó việc ngôn ngữ lập trình có thể dễ dàng biên dịch chéo sẽ giúp đơn giản hoá quá trình chuyển đổi.
- Dễ sử dụng: Việc lựa chọn một ngôn ngữ lập trình dễ đọc dễ học giúp cho quá trình trở nên tiếp cận được với nhiều nhà phát triển hơn.
- Cộng đồng và khả năng hỗ trợ: Ngôn ngữ có cộng đồng lớn và nhiều nguồn hỗ trợ cho phép lập trình viên được tiếp xúc với đa dạng các thư viện và công cụ, từ đó học hỏi và tiếp thu được nhiều kinh nghiệm về vấn đề gỡ lỗi hoặc tối ưu hóa một cách hiệu quả.
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào?
Cùng phân tích những loại ngôn ngữ nổi bật nhất bao gồm C#, C++, Java, Swift, Lua, Python, JavaScript, GDScript, Rust, TypeScript.
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học C++?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Nếu hỏi về lập trình game nên học ngôn ngữ nào, lựa chọn phổ biến nhất sẽ là C++.
Đây là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng mạnh mẽ, phổ biến nhờ tính linh hoạt vượt trội khi lập trình game 2D và 3D. Bên cạnh đó, C++ có khả năng quản lý bộ nhớ và đa luồng (Multithreading), cùng một bộ lớn các thư viện và công cụ hoàn thiện mã và gỡ lỗi. Ngoài ra, nó còn là ngôn ngữ lập trình độc lập hỗ trợ phân bổ bộ nhớ động và cho phép bạn truyền một con trỏ tới một hàm.
Với khả năng quản lý bộ nhớ hiệu quả và truy cập phần cứng mạnh mẽ, C++ được tận dụng để tối ưu hoá hóa tốc độ khi chạy chương trình, đặc biệt phù hợp cho các trò chơi có cấu hình phức tạp. Hơn nữa, khả năng này cho phép C++ sắp xếp code thành các thành phần mô-đun dễ quản lý và còn được tái sử dụng.
C++ là ngôn ngữ đã tồn tại lâu trong ngành công nghiệp gaming, vì vậy, cộng đồng hỗ trợ và thư viện tài nguyên + cũng đặc biệt lớn và đa dạng. Vì là một ngôn ngữ quen thuộc, không khó để tìm kiếm công cụ hỗ trợ lập trình game C++ mạnh mẽ như Unreal Engine, CryEngine và Godot.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về C++, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Learn C++ for Game Development (Udemy)
- C++ Programming for Unreal Game Development Specialization (Coursera)
- Learn C++ Game Development (Udemy)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học C#?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
C# là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng phổ biến, dựa trên C và được phát triển bởi Microsoft. Đây là ngôn ngữ kiểu tĩnh, hỗ trợ các phương trình code chạy một cách mượt mà và giảm thiểu tối đa khả năng xảy ra lỗi. Ngôn ngữ này chủ yếu được sử dụng với .NET framework và hỗ trợ lập trình game cho trên đa nền tảng như Windows, MacOS, Linux, iOS, Android và Web.
Nhờ vào hiệu suất, tốc độ và tính di động mà C# được lập trình viên ở mọi cấp độ sử dụng rộng rãi trong lập trình game. Một số trò chơi nổi tiếng được lập trỉnh bởi C# bao gồm: Minecraft, World of Warcraft và League of Legends. Bên cạnh đó, C# cũng là ngôn ngữ chính cho một số công cụ lập trình nổi bật như CryEngine, Unity và Godot.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về C#, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- C# Programming for Unity Game Development Specialization (Coursera)
- C# Fundamentals for Game Development (Udemy)
- The Ultimate Guide to Game Development with Unity (Udemy)
- Learn Unity – Beginner’s Game Development Tutorial (freeCodeCamp)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học Java?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Nhắc đến một ngôn ngữ đa năng nhất trong danh sách, Java là lựa chọn tối ưu nhất, đặc biệt là lập trình game Android.
Được biết đến với tính dễ học và sử dụng, Java là một ngôn ngữ lập trình hướng đối tượng (OOP) lý tưởng cho việc phát triển các trò chơi cần hiệu suất lớn như như Minecraft, Runescape, và Mission Impossible II.
Java cũng cung cấp khả năng lập trình socket. Đây là tính năng cần thiết để xây dựng cơ chế trò chơi bao gồm nhiều người chơi. Bên cạnh đó, là một ngôn ngữ lâu đời, thư viện JavaFX cũng cung cấp nhiều tài nguyên hỗ trợ, nổi bật là bộ công cụ toàn diện hỗ trợ phát triển đồ họa và hình ảnh, và một cộng đồng lập trình lớn.
Dù Java có phần yếu hơn so về mặt tốc độ chạy với các ngôn ngữ như C++, các framework mạnh mẽ từ các công cụ lập trình như libGDX, jMonkeyEngine, Jake2 vẫn làm cho ngôn ngữ trở thành một lựa chọn khả thi để lập trình game. Hơn nữa, đây là ngôn ngữ có tính độc lập với nền tảng, cho phép các mã chạy trên bất kỳ nền tảng cơ sở nào như Windows, Linux, iOS và đặc biệt là Android mà không cần viết lại.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về Java, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Object-oriented programming in Java specialization (Coursera)
- Learn Java from Scratch (Educative)
- Building Games using Java (Great Learning)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học JavaScript?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Tương tự Java, JavaScript cũng là ngôn ngữ nổi bật để lập trình game, đặc biệt là các trò chơi trực tuyến trên web, nhờ vào tính linh hoạt và khả năng tương thích đa nền tảng. Các trò chơi viết bằng JavaScript như Alchemy, Gods Will Be Watching, Cross Code có thể chạy trên bất kỳ trình duyệt nào, giúp việc phân phối trở nên dễ dàng hơn.
Là một ngôn ngữ kịch bản sử dụng kiểu gõ động, JavaScript cho phép các kiểu dữ liệu được xác định tại thời gian chạy, giúp viết mã nhanh chóng và dễ dàng hơn. Ngôn ngữ này hỗ trợ lập trình hướng đối tượng và nổi bật với khả năng không đồng bộ, lý tưởng cho các trò chơi phản ứng nhanh để xử lý nhiều yêu cầu cùng lúc. Khi lập trình game với JavaScript, bạn có thể sử dụng những công cụ như Phaser, MelonJS hay PandaEngine.
Một điều lưu ý là, tốc độ chạy có phần hạn chế khiến cho ngôn ngữ này chỉ phù hợp cho các trò chơi 2D cấu hình thấp hơn là các tựa game PC hoặc game console phức tạp. Tuy vậy, học JavaScript vẫn có thể mở ra nhiều cơ hội mới trong lĩnh vực phát triển trò chơi.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về JavaScript, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- The Complete JavaScript Course 2024: From Zero to Expert! (Udemy)
- Learn Game Development with JavaScript (Educative)
- Game Development with JavaScript for Beginners (Udemy)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học Swift?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Swift là ngôn ngữ lập trình hiệu suất cao của Apple với hệ điều hành iOS, iPadOS, macOS, watchOS và tvOS. Là một ngôn ngữ hiện đại, Swift cung cấp nhiều tính năng làm cho nó rất phù hợp để phát triển trò chơi như Herodom hay Skillzone, nổi bật với tốc độ và hiệu suất cao.
Chẳng hạn như, ngôn ngữ này có hệ thống kiểu mạnh mẽ và khả năng quản lý bộ nhớ tự động (ARC), đảm bảo mã bảo mật và dễ bảo trì, đặc biệt hữu ích khi lập trình game có cấu trúc lớn và phức tạp. Ngoài ra, Swift còn là ngôn ngữ có đa dạng thư viện như SpriteKit và SceneKit, cho phép dễ dàng thêm đồ họa 2D và 3D chất lượng cao vào trò chơi. Hay hỗ trợ các công cụ lập trình như SpriteKit, SceneKit, ARKit.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về Swift, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Introduction to iOS Game Development with SpriteKit & Swift (Udemy)
- iOS / OSX Game Development – From Start to Store in Swift (Educative)
- Get Started with iOS App Development (LinkedIn Learning)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học Lua?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Lua là một ngôn ngữ lập trình ít được biết đến rộng rãi nhưng rất hiệu quả trong lập trình. Angry Birds, Age of Conan, và Roblox là một số trò chơi nổi tiếng được lập trình bằng ngôn ngữ này.
Ngôn ngữ này hỗ trợ lập trình thủ tục, lập trình chức năng và lập trình hướng đối tượng, giúp tích hợp liền mạch vào nhiều ứng dụng khác nhau và phù hợp để sử dụng như một ngôn ngữ lập trình nhúng trong các máy chủ.
Ngoài ra, Lua còn nổi bật với khả năng xử lý văn bản mạnh mẽ và cho phép sửa đổi cơ cấu trò chơi một cách nhanh chóng và dễ dàng mà không cần biên dịch lại mã, từ đó, hỗ trợ việc viết kịch bản logic trò chơi hoặc tạo các bản mod và tiện ích mở rộng.
Tận dụng một số công cụ lập trình như WorldForge, Cocos2D và CraftStudio để bắt đầu lập trình game bằng Lua.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về Lua, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Game Development with LÖVE 2D and Lua – Full Course (freeCodeCamp)
- Master Lua Programming and Create Amazing Games with LÖVE! (Udemy)
- The Beginner’s Guide to Lua for Game Development (Squidgoddev)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học Python?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Nói về lập trình game, Python không phải là lựa chọn tốt nhất, tuy nhiên, nó lại dễ sử dụng nhất và gần như được ứng dụng cho mọi mục đích lập trình, nổi bật có thể kể đến như trí tuệ nhân tạo, học máy và trí tuệ kinh doanh.
Ngôn ngữ này có tính chất code dễ hiểu, dễ gỡ lỗi và có khả năng tái sử dụng. Cụ thể như, Python cho phép tạo ra nguyên mẫu nhanh chóng, giúp đơn giản hoá quá trình cập nhập và điều chỉnh thiết kế trò chơi. Mount and Blade, Toontown, Battlefield 2 là một số tựa trò chơi nổi bật sử dụng Python làm ngôn ngữ lập trình chính.
Với lượng người dùng rộng rãi, Python cung cấp một thư viện tiêu chuẩn lớn với nhiều nguồn đồ họa, mạng và âm thanh đa dạng. Đặc biệt là các công cụ cho lập trình game Python như PyGame, Ren.py hay Godo hỗ trợ cung cấp giao diện tập lệnh, cho phép tạo ra logic và cơ chế trò chơi mà không cần viết mã bằng các ngôn ngữ phức tạp hơn. Kết luận là, Python thật sự là một ngôn ngữ các lập trình viên mới bắt đầu nên xem xét lựa chọn để học.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về Python, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Create Your First Game with Python (Coursera)
- Pygame Basics (Great Learning)
- EasyPy3: Python for Beginners (Udemy)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học GDScript?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
GDScript là ngôn ngữ kịch bản được gõ động và tĩnh, được thiết kế đặc biệt cho công cụ lập trình miễn phí, Godot. Với cú pháp tương tự Python, ngôn ngữ này được đánh giá là dễ sử dụng và dễ đọc, đặc biệt là khi tận dụng công cụ Godot, cho phép xây dựng cấu trúc code nhanh chóng và tận dụng thư viện phong phú nhiều tính năng trò chơi có sẵn.
Vì là ngôn ngữ được thông dịch, khả năng chuyển đổi tập lệnh thành mã thực thi GDScript sẽ có phần mất thời gian hơn so với một số ngôn ngữ như C# hay C++. Tuy nhiên, nhược điểm này không quá đáng kể vì tốc độ chạy chương trình trò chơi vẫn đủ nhanh trong hầu hết các trường hợp. Một số trò chơi tiêu biểu được lập trình bằng GDScript thông qua Godot bao gồm Sonic Colors: Ultimate, Dome Keeper, The Legend Of Lumina và Endoparasitic.
Lợi thế lớn nhất của GDScript là sự tích hợp chặt chẽ với Godot, cho phép người dùng truy cập trực tiếp vào các tính năng và API của công cụ, giúp dễ dàng tương tác với người chơi, xử lý thông tin đầu vào, quản lý đồ hoạ và thực hiện hoạt ảnh. Ngoài ra, đây là còn là ngôn ngữ hỗ trợ lập trình hướng đối tượng (OOP), dễ học và sử dụng cho người mới bắt đầu, đồng thời mang lại tính linh hoạt và sức mạnh cho các nhà phát triển có kinh nghiệm.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về GDScript, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Godot Game Development – Crash Course for Beginners (freeCodeCamp)
- Complete Godot 2D: Develop Your Own 2D Games Using Godot 4 (Udemy)
- Introduction to GDScript (Godot Tutorials)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học Rust?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
Rust là ngôn ngữ có khả năng cung cấp cấu trình code hiệu suất cao, an toàn về bộ nhớ thông qua các bộ chứng thực (validate checker) và đặc biệt là đa tác vụ. Cụ thể hơn, bộ nhớ an toàn giúp người dùng tránh được các lỗi phổ biến liên quan đến quản lý dung lượng, từ đó tập trung nhiều hơn vào việc cải thiện hiệu suất của mã trong suốt quá trình phát triển.
Rust cũng hỗ trợ tính đồng thời, cho phép xử lý nhiều tác vụ cùng lúc một cách hiệu quả. Đặc biệt, các nhà phát triển có thể thêm các phần trừu tượng vào mã mà không ảnh hưởng đến hiệu suất thời gian chạy. Ngoài ra, Rust còn cung cấp các tính năng khớp mẫu, giúp mã trở nên linh hoạt và dễ dàng bảo trì.
Tuy nhiên, vì là ngôn ngữ nâng cao nên khi so với Python hoặc JavaScript, việc học Rust có phần phức tạp hơn do hệ thống gõ và mô hình sở hữu chặt chẽ. Nhưng những năm gần đây, nhu cầu học và sử dụng ngôn ngữ này ngày càng cao bởi nhiều lập trình viên mới bắt đầu. Bạn có thể trải nghiệm thực tế với các công cụ lập trình Rust như Bevy, Fyrox hay Macroquad.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về Rust, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Hands-On Game Development with Rust (Educative)
- Rust for Game Development Training Course (NobleProg)
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào: Có nên học TypeScript?
| Ưu điểm | Nhược điểm |
|
|
TypeScript là một tập hợp của JavaScript bao gồm tính năng của JavaScript, tính năng mạnh mẽ và hướng đối tượng. Một lợi thế của việc sử dụng TypeScript trong lập trình game là nó hỗ trợ nhiều mô hình và công cụ phát triển hữu ích. Bạn có thể sử dụng các lớp và giao diện để xác định và triển khai các đối tượng, thành phần và hệ thống trò chơi.
Tính kế thừa và đa hình tương tự JavaScript của TypeScript giúp xây dựng nhiều đặc điểm và logic của trò chơi. Bên cạnh đó, các mô-đun của ngôn ngữ này có khả năng sắp xếp và nhập mã, bổ sung nhiều tính năng nâng cao và tăng phần linh hoạt khi tích hợp trò chơi đa nền tảng.
Một nhược điểm khi sử dụng TypeScript để lập trình game là yêu cầu cài đặt Node.js và npm để chạy mã JavaScript và quản lý các phần phụ thuộc. Để thực hiện thao tác này, cài đặt TypeScript bằng lệnh npm install -g typescript trong terminal của bạn. Sau đó, tạo tệp tsconfig.json trong thư mục dự án của bạn bằng lệnh tsc –init, rồi tùy chỉnh tệp này theo nhu cầu của bạn.
TypeScript cũng tương thích tốt với nhiều framework phát triển trò chơi dựa trên JavaScript. Ví dụ, bạn có thể sử dụng công cụ lập trình TypeScript như Phaser để tạo trò chơi 2D, hay công cụ Babylon.js để tạo trò chơi 3D với đồ họa và ánh sáng, và công cụ Pixi.js cho các trò chơi 2D có cấu hình đơn giản và nhẹ. Ngoài ra, TypeScript còn có nhiều thư viện mẫu khác như Three.js, PlayCanvas và Cocos Creator.
Nếu bạn muốn bắt đầu học về TypeScript, dưới đây là một số khoá học cho người mới nên tham khảo:
- Games Development with Typescript and Canvas by James Wright (Armada JS)
- What is TypeScript and Should You Learn it? (Tech With Tim)
Ngoài những ngôn ngữ phổ biến kể trên, bạn cũng có thể tham khảo một số ngôn ngữ lập trình khác để học như:
- Blueprint: là ngôn ngữ kịch bản trực quan được sử dụng cụ thể trong Unreal Engine, giúp các nhà phát triển trò chơi tạo ra logic và gameplay mà không cần viết mã, phù hợp để lập trình trò chơi nhanh chóng và không đòi hỏi nhiều kinh nghiệm.
- HTML5: phiên bản mới nhất của ngôn ngữ HTML hỗ trợ nhiều API mạnh mẽ như Canvas, WebGL, và Web Audio API. Khi tích hợp với JavaScript và CSS, HTML5 có thể tạo các trò chơi chạy trực tiếp trên trình duyệt mà không cần cài đặt thêm phần mềm.
- PHP: một ngôn ngữ lập trình kịch bản phía server chuyên dụng để hỗ trợ xử lý đăng nhập, lưu trữ kết quả, và quản lý cơ sở dữ liệu người chơi cho các game trực tuyến trên web.
- R: là ngôn ngữ lập trình game điển hình chuyên dụng phân tích dữ liệu người chơi, nghiên cứu hành vi người chơi và tối ưu hóa các chiến lược marketing cho trò chơi. Các thư viện mạnh mẽ của R cũng có thể hỗ trợ việc báo cáo và trực quan hóa dữ liệu liên quan đến trò chơi.
- Kotlin: một ngôn ngữ lập trình hiện đại được phát triển bởi JetBrains, và là ngôn ngữ chính thức cho phát triển ứng dụng Android, đặc biệt là cho game mobile. Những tính năng hiện đại như null safety, extension functions, và coroutines cung cấp bởi Kotlin giúp tăng phần hấp dẫn cho trò chơi và nâng cao trải nghiệm người dùng.
Các câu hỏi thường gặp
Lập trình game nên học ngôn ngữ nào là tốt nhất?
Để lập trình game, học ngôn ngữ phù hợp như C++, C#, hoặc Java là lựa chọn phổ biến. C++ và C# thường được sử dụng trong các game AAA và có các công cụ hỗ trợ nổi bật như Unity hoặc Unreal Engine. Java được sử dụng chuyên biệt để lập trình game Android và Swift cho hệ điều hành iOS.
Ngôn ngữ Python hay C++ tốt hơn cho việc lập trình game?
C++ thường được ưa chuộng hơn cho lập trình game nhờ vào hiệu suất cao, tích hợp đa nền tảng và có các công cụ lập trình phổ biến. Bên cạnh đó, Python là ngôn ngữ đa mục đích nên thường phù hợp cho lập trình game đơn giản với cấu hình nhẹ và không yêu cầu nhiều tính năng nâng cao.
C++ hay C# tốt hơn cho việc lập trình game?
Cả hai đều là lựa chọn tối ưu cho lập trình game. Nhưng nhiều lập trình viên ưu tiên C++ hơn C# trong lập trình game do hiệu suất cao và kiểm soát rõ ràng về bộ nhớ. Bên cạnh đó, với người mới bắt đầu, lựa chọn C# sẽ hợp lý hơn nhờ vào cú pháp đơn giản và tích hợp đa nền tảng.
GTA 5 lập trình bằng ngôn ngữ nào?
Grand Theft Auto V (GTA 5) được lập trình chủ yếu bằng C++ kết hợp với một số công nghệ và thư viện khác như Lua cho scripting và động cơ RAGE (Rockstar Advanced Game Engine) cho đồ họa và mô phỏng vật lý.
Tổng kết
Như đã nhấn mạnh ban đầu, mỗi ngôn ngữ đều có ưu điểm và nhược điểm riêng và không có ngôn ngữ nào hoàn hảo dành cho tất cả mọi loại game. Điều này yêu cầu bạn phải xem xét nhiều yếu tố như mục đích, hiệu suất hay cơ chế trò chơi. Với sự linh hoạt của các ngôn ngữ lập trình hiện đại như Python, C++, C#, Rust, JavaScript, v.v., bạn hoàn toàn có thể sử dụng đa dạng ngôn ngữ cho nhiều tính năng và khía cạnh hoạt động của trò chơi, từ đó tối ưu hoá khả năng chạy chương trình và hiệu suất game.