jQuery UI là gì: Hướng dẫn cài đặt, sử dụng và tùy biến jQuery UI

jQuery UI là một thư viện mở rộng của jQuery giúp bạn dễ dàng xây dựng giao diện tương tác và thân thiện với người dùng. Từ các hiệu ứng động tinh tế đến những widget mạnh mẽ như datepicker, dialog, tooltip hay accordion, jQuery UI cung cấp một bộ công cụ toàn diện nhằm tiết kiệm thời gian lập trình và chuẩn hóa trải nghiệm người dùng trên nhiều trình duyệt.

Đọc bài viết sau để được giải đáp chi tiết hơn về:

• Tổng quan về jQuery UI.
• Lý do nên sử dụng jQuery UI trong lập trình web.
• Các thành phần chính trong jQuery UI.
• Hướng dẫn cách download và cài đặt jQuery UI trong trình duyệt.
• Ví dụ về cách hoạt động của jQuery UI.
• Gợi ý 3 lựa chọn thay thế cho jQuery UI phổ biến hiện nay.

Tổng quan về jQuery UI 

jQuery UI là một thư viện tập hợp các plugin mở rộng thêm nhiều tính năng cho thư viện jQuery gốc. Thư viện này được chia thành 4 nhóm chính, bao gồm tương tác (interactions), tiện ích giao diện (widgets), hiệu ứng (effects) và công cụ hỗ trợ (utilities).

Đây là một thư viện mã nguồn mở, cung cấp nhiều hiệu ứng động và các thành phần giao diện giúp phát triển những ứng dụng web thân thiện, tương tác cao với người dùng. Thư viện này rất dễ bảo trì và có thể hoạt động tốt trên hầu hết các trình duyệt.

Theo hình trên, có thể thấy: JavaScript có rất nhiều thư viện hỗ trợ khác nhau và được chia thành 3 nhóm lớn. jQuery UI là một phần mở rộng của jQuery chuyên dùng để xây dựng các thành phần UI (giao diện người dùng). jQuery UI giúp xây dựng các thành phần giao diện tương tác cao một cách nhanh chóng, phù hợp với những dự án nhỏ đến vừa, không cần framework phức tạp như React hay Vue.

Tại sao nên sử dụng jQuery UI?

Trong quá trình phát triển web, xây dựng giao diện người dùng (UI) vừa đẹp mắt, vừa dễ sử dụng sẽ giúp nâng cao trải nghiệm người dùng hiệu quả. jQuery UI sẽ là giải pháp tối ưu, giúp đơn giản hóa quá trình này nhờ vào kho tính năng phong phú, dễ tích hợp và dễ sử dụng.

Tùy chỉnh giao diện dễ dàng

Các thành phần giao diện (widgets) của jQuery UI được thiết kế để bạn dễ dàng thay đổi như:

• Bật/tắt hiệu ứng chuyển động.
• Thay đổi giao diện bằng CSS hoặc công cụ ThemeRoller.
• Sử dụng các class có tên rõ ràng để dễ tùy biến.

Ngoài ra, tất cả phần định dạng đều được tách riêng ra file CSS, không nhồi trong mã JavaScript giúp việc chỉnh sửa gọn gàng và dễ hiểu hơn. Giao diện cũng tự co giãn, linh hoạt theo kích thước màn hình.

Thiết kế dễ sử dụng, đẹp mắt

Mỗi thành phần giao diện được thiết kế đơn giản, dễ thao tác và có tính thẩm mỹ. jQuery UI học hỏi các thiết kế tốt từ web, di động, hệ điều hành… và chắt lọc lại thành một bộ công cụ gọn nhẹ, hợp lý. Thay vì nhồi nhét nhiều tính năng, jQuery UI tập trung vào những gì thật sự cần thiết và cho phép bạn mở rộng thêm nếu muốn.

API thân thiện với người dùng

Cách sử dụng jQuery UI tương tự như jQuery, bạn chọn phần tử bằng selector rồi gọi một hàm ngắn gọn. Hầu hết các thành phần đều có sẵn các thiết lập mặc định tốt, nghĩa là bạn không cần viết nhiều code, vẫn có kết quả như mong muốn. Tất cả các tùy chọn đều là tùy chọn, không bắt buộc.

Hỗ trợ nâng cấp

jQuery UI được thiết kế để vẫn hoạt động tốt ngay cả khi trình duyệt không hỗ trợ JavaScript. Nhiều thành phần giao diện được xây dựng dựa trên HTML cơ bản như: menu chọn, radio, input,… Điều này giúp website có tốc độ tải trang nhanh và dễ truy cập hơn. Tương thích tốt với nhiều trình duyệt và thiết bị và dữ liệu trong các form vẫn có thể được gửi đi như bình thường, không bị phụ thuộc hoàn toàn vào JavaScript.

Hỗ trợ nhiều ngôn ngữ khác nhau

Bởi vì được dùng trên toàn thế giới nên jQuery UI được thiết kế để phù hợp với văn hóa của mỗi quốc gia, chẳng hạn:

• Giao diện đọc từ phải sang trái (cho ngôn ngữ như tiếng Ả Rập, Do Thái)
• Định dạng ngày tháng, tiền tệ theo từng quốc gia.
• Dễ dàng chuyển đổi ngôn ngữ hiển thị.
• Tất cả đều được tách riêng khỏi code gốc để bạn dễ dàng tinh chỉnh theo nhu cầu địa phương.

Đọc thêm: UI vs UX: Sự khác biệt giữa thiết kế UI và thiết kế UX là gì?

Các thành phần chính của jQuery UI

Mỗi thành phần trong jQuery UI đảm nhiệm một vai trò riêng trong việc xây dựng giao diện người dùng tương tác, linh hoạt và thân thiện. Và như đã nói ở trên, các thành phần jQuery UI được chia thành 4 nhóm chính là: tương tác (interactions), tiện ích giao diện (widgets), hiệu ứng (effects) và công cụ hỗ trợ (utilities). 

Dưới đây, hãy cùng ITviec điểm qua từng thành phần chính của jQuery UI và vai trò cụ thể của chúng trong việc tối ưu trải nghiệm người dùng:

Ví dụ về jQuery UI

Ví dụ dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về cách hoạt động của jQuery UI. Ví dụ này minh họa cách sử dụng jQuery UI Datepicker – một widget cho phép người dùng chọn ngày từ một popup lịch, thay vì phải nhập thủ công. Đây là một tính năng phổ biến trong các biểu mẫu cần nhập ngày tháng như ngày sinh, ngày đặt lịch,…

Code ví dụ:

<!DOCTYPE html>
<html lang="en">
 
<head>
    <meta charset="utf-8">
    <meta name="viewport" content=
        "width=device-width, initial-scale=1">
    <link href=
"https://code.jquery.com/ui/1.10.4/themes/ui-lightness/jquery-ui.css"
        rel="stylesheet">
    <script src=
"https://code.jquery.com/jquery-1.10.2.js">
    </script>
    <script src=
"https://code.jquery.com/ui/1.10.4/jquery-ui.js">
    </script>
</head>
 
<body>
    <h1>Welcome to ITviec</h1>
 
    <p>Date of Birth:
        <input type="text" id="dob">
    </p>
     
    <script>
        $("#dob").datepicker();
    </script>
</body>
 
</html>

 Kết quả hiển thị:

Giải thích:

• <link href="https://code.jquery.com/ui/1.10.4/themes/ui-lightness/jquery-ui.css" rel="stylesheet">: Chèn file CSS của jQuery UI, sử dụng theme “ui-lightness” – giúp định dạng giao diện của widget (datepicker trong ví dụ này).
• <script src="https://code.jquery.com/ui/1.10.4/jquery-ui.js"></script>: Chèn thư viện jQuery UI (phiên bản 1.10.4) để sử dụng các widget như datepicker. 
• Giao diện hiển thị phần tiêu đề và một ô input để người dùng nhập ngày tháng.
• id="dob" giúp xác định ô input để áp dụng Datepicker.
• Sử dụng cú pháp jQuery $("#dob") để chọn phần tử có id="dob".
• .datepicker() gọi đến widget datepicker từ jQuery UI, biến ô input thành một lịch popup có thể chọn ngày.

Hướng dẫn cách tải và cài đặt jQuery UI

Để bắt đầu sử dụng các tiện ích của jQuery UI, bạn cần cài đặt thư viện này vào dự án của mình. Cách cài đặt như sau:

• Truy cập website chính thức của jQuery UI => Nhấp vào nút Tải xuống => Thực hiện tải xuống phiên bản tùy chỉnh của thư viện. 
• Sau khi tải xuống tệp zip, hãy giải nén các tệp và lưu chúng vào một thư mục.
• Tiếp theo tạo một file HTML như index.html và thêm liên kết tệp vào phần đầu của mã như sau:

<link rel="stylesheet" href="jqueryui/jquery-ui.min.css"> <script src="jqueryui/external/jquery/jquery.js"></script> <script src="jqueryui/jquery-ui.min.js"></script> 

• Sau đó, bạn sử dụng liên kết CDN. Không cần tải xuống các file jQuery UI, bạn có thể đưa các liên kết CDN vào phần đầu để chạy mã của mình. Sau khi đã cài đặt xong, bạn có thể bắt đầu tiếp tục các bước lập trình web của mình.

<link href="https://code.jquery.com/ui/1.10.4/themes/ui-lightness/jquery-ui.css" rel ="stylesheet"> <script src="https://code.jquery.com/jquery-1.10.2.js"></script> <script src="https://code.jquery.com/ui/1.10.4/jquery-ui.js"></script>

Top 3 lựa chọn thay thế jQuery UI phổ biến hiện nay

Mặc dù jQuery UI vẫn là một thư viện mạnh mẽ và tiện lợi cho việc xây dựng giao diện người dùng, nhưng với sự phát triển nhanh chóng của các công nghệ web hiện đại, ngày càng có nhiều công cụ và thư viện mới ra đời, cung cấp trải nghiệm linh hoạt, nhẹ hơn hoặc được tối ưu tốt hơn cho các framework hiện đại như React, Angular, hay Vue.

Dưới đây là 3 giải pháp thay thế cho jQuery UI bạn có thể tham khảo. Mỗi công cụ đều có điểm mạnh riêng, giúp bạn xây dựng giao diện tương tác, đẹp mắt mà vẫn đảm bảo hiệu suất và khả năng mở rộng cao.

Kendo UI – Bộ công cụ giao diện trả phí

Kendo UI là một bộ framework với hơn 70 thành phần giao diện giúp rút ngắn thời gian lập trình web hiệu quả. Các thành phần này được thiết kế với chức năng phản hồi nhanh (responsive), dễ thay đổi giao diện (theme), chạy mượt mà và cực kỳ linh hoạt. 

Khác với một số framework khác, các widget trong Kendo UI được viết hoàn toàn bằng JavaScript, không cần đến jQuery. Nhờ vậy mà các thành phần này chạy rất mượt, phản hồi tốt trên nhiều thiết bị khác nhau.

Nhắc đến thiết bị di động thì đây chính cũng là một trong những điểm mạnh nổi bật của Kendo UI. Các thành phần được xây dựng có thể tự điều chỉnh để phù hợp với kích thước và bối cảnh màn hình. Nhiều widget sẽ thay đổi kiểu điều khiển tùy theo bạn đang dùng điện thoại hay máy tính. Đây là một tính năng rất “chiều lòng” người dùng của Kendo UI. 

Bên cạnh đó, Kendo UI cũng sở hữu một số điểm nổi bật như:

• Khởi tạo bằng JavaScript hoặc cấu hình từ phía server (ví dụ như dùng PHP để render ra).
• Có những phiên bản riêng để tích hợp vào ứng dụng Android và iOS dành cho phát triển ứng dụng di động.
• Hỗ trợ tích hợp với AngularJS, React, Vue và jQuery
• Hỗ trợ TypeScript đầy đủ
• Themes có thể tùy chỉnh với SASS/LESS
• Không hỗ trợ phiên bản miễn phí. Thư viện thương mại đầy đủ chức năng và có thể tốn từ vài trăm đến vài nghìn đô tùy vào nhu cầu giấy phép.

Webix – Framework giao diện có bản miễn phí và trả phí

Webix giúp lập trình viên bắt đầu nhanh chóng với việc xây dựng các thành phần giao diện thông dụng. Bộ công cụ này bao gồm nhiều thành phần phục vụ cho việc hiển thị dữ liệu, bố cục, điều hướng và chỉnh sửa. Dù có một số thành phần tương tự jQuery UI (như lịch, accordion, hộp thoại…), nhưng Webix lại phát triển thêm nhiều tính năng vượt trội hơn hẳn so với những gì jQuery UI mang lại.

• Tài liệu hướng dẫn chi tiết: Mỗi thành phần đều có tài liệu API rõ ràng, liệt kê đầy đủ các phương thức, thuộc tính và sự kiện. Ngoài ra, còn có nhiều ví dụ minh hoạ giúp bạn dễ hình dung và ứng dụng thực tế.
• Blog cập nhật thường xuyên: Duy trì blog khá đều đặn với nhiều bài viết chia sẻ mẹo lập trình và những chủ đề thiết thực như khả năng truy cập (accessibility) trong UI.
• Phiên bản miễn phí đáp ứng đa số nhu cầu cơ bản: Bao gồm các thành phần phổ biến như biểu đồ, danh sách, cây thư mục, và lịch (schedule).
• Phiên bản trả phí mở rộng thêm nhiều tiện ích mạnh mẽ: Bổ sung các thành phần nâng cao như multi-select (chọn nhiều), date-range picker (chọn khoảng thời gian), cùng với dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật.
• Có sẵn các giải pháp chi tiết như Scheduler: Các widget này giúp bạn tiết kiệm thời gian, không cần tự xây dựng lại từ đầu mà vẫn có những thành phần chất lượng cao, dễ tùy biến.

Webix là lựa chọn đáng cân nhắc nếu bạn cần một framework UI được tài liệu hóa tốt, dễ dùng và miễn phí. Với phiên bản miễn phí đã đủ dùng cho nhiều dự án, còn nếu bạn cần thêm tính năng nâng cao hay hỗ trợ kỹ thuật, bản trả phí cũng rất đáng để đầu tư.

JQwidgets – Framework giao diện “bán miễn phí” và trả phí

JQWidgets là một framework được xây dựng trên nền tảng jQuery, giúp lập trình viên dễ dàng tạo ra các thành phần giao diện đẹp, mượt mà, có khả năng phản hồi tốt và tùy biến cao cho website.

Các thành phần (widget) của JQWidgets tận dụng sức mạnh của jQuery để mang đến trải nghiệm tương tác linh hoạt và hiệu suất ổn định.

• Có diễn đàn hỗ trợ tích cực: Bạn có thể dễ dàng đặt câu hỏi, trao đổi trực tiếp với đội ngũ phát triển hoặc cộng đồng.
• Blog cập nhật thường xuyên: Chia sẻ thông tin mới, cập nhật phiên bản, bài viết kỹ thuật và góc nhìn từ chính nhà phát triển.
• Tài liệu chi tiết và dễ học: Mỗi widget đều có hướng dẫn rõ ràng về cách hoạt động, kèm theo ví dụ minh hoạ và demo trực quan. API đơn giản, dễ nắm bắt ngay cả với người mới.
• Hỗ trợ nhiều framework hiện đại: JQWidgets hỗ trợ cả React, Angular và ASP.NET. Bạn có thể lựa chọn triển khai theo cách phù hợp nhất với dự án của mình.

JQWidgets có 2 phiên bản là miễn phí với trả phí. Với phiên bản miễn phí sẽ phù hợp cho mục đích học tập, cá nhân hoặc phi thương mại. Phiên bản trả phí sẽ áp dụng cho dự án thương mại, với các mức giá khác nhau tùy theo quy mô sử dụng (cá nhân, công ty nhỏ hay agency).

Câu hỏi thường gặp về jQuery UI

jQuery UI có còn phù hợp để sử dụng cho các dự án hiện nay?

Câu trả lời là Có, nhưng tùy trường hợp. jQuery UI vẫn phù hợp để sử dụng trong các dự án web truyền thống, các hệ thống legacy hoặc những ứng dụng không cần đến framework hiện đại như React, Vue hay Angular. 

Còn với các dự án mới, việc lựa chọn jQuery UI nên được cân nhắc kỹ lưỡng và chỉ nên dùng khi có lý do cụ thể, bởi hiện nay có nhiều giải pháp UI hiện đại và tối ưu hơn. Dù vậy, không thể phủ nhận rằng jQuery UI vẫn hữu ích trong một số tình huống đặc thù nhờ sự đơn giản và tính ổn định của nó.

Có thể sử dụng nhiều thư viện UI trong một dự án không?

Câu trả lời là Có, nhưng cần cẩn trọng để tránh xung đột CSS, trùng lặp chức năng hoặc tăng tải dung lượng không cần thiết cho trình duyệt.

Chẳng hạn, bạn có thể kết hợp jQuery UI để dùng widget datepicker, đồng thời sử dụng Bootstrap để tạo layout responsive và thành phần như buttons hoặc modals.

<link rel="stylesheet" href="https://code.jquery.com/ui/1.13.2/themes/base/jquery-ui.css">

<link rel="stylesheet" href="https://cdn.jsdelivr.net/npm/bootstrap@5.3.2/dist/css/bootstrap.min.css">

<input type="text" id="date">

<script>
  $(function() {
    $("#date").datepicker();
  });
</script>

 Trong ví dụ trên, jQuery UI đảm nhiệm tính năng chọn ngày, trong khi Bootstrap xử lý phần giao diện tổng thể. Tuy nhiên, bạn nên kiểm tra kỹ phần CSS override (ví dụ button của Bootstrap có thể xung đột với button của jQuery UI) và chỉ tải các phần cần thiết của mỗi thư viện để tối ưu hiệu suất.

Có giải pháp thay thế nào miễn phí cho jQuery UI không?

Những lựa chọn thay thế phổ biến cho jQuery UI là gì?

Có nhiều lựa chọn thay thế cho jQuery UI cung cấp các tính năng tương tự, thậm chí có phần vượt trội hơn. Một số thư viện nổi bật bao gồm Kendo UI, Webix, Sencha Ext JS, DHTMLX và Angular UI. Những thư viện này cung cấp nhiều loại widget, giao diện dễ sử dụng và chức năng mạnh mẽ, có thể đáp ứng nhu cầu của nhiều dự án khác nhau.

Tổng kết

jQuery UI vẫn là một trong những thư viện giao diện dễ dùng và được tin cậy trong nhiều dự án web hiện nay, đặc biệt phù hợp cho các dự án legacy và prototype nhanh. Dù trong thời đại các framework hiện đại như React hay Vue đang ngày càng phổ biến, jQuery UI vẫn giữ được vị thế riêng nhờ khả năng tích hợp nhanh chóng, hiệu quả và thân thiện với nhà phát triển. 

Hy vọng bài viết đã cung cấp cho bạn thông tin hữu ích về jQuery UI và giúp bạn trau dồi thêm những kinh nghiệm cần thiết trên hành trình phát triển web của bản thân nhé.

Đọc thêm: Những điều cần biết về jQuery – Thư viện Javascript hàng đầu